Wednesday, May 21, 2008

Khupching leh Ngambawm

Khupching leh Ngambawm

Khupching leh Ngambawm pienna: Nidanglai in nupi ni a kingai mama ua, hunkhat zou in ang gai tuohta uhi. Agil uh anat chiengin a gil uleh agil uh a sutuo ua, adam zel hi. Lamdang lah asa ua, zong a lungdam mama uhi. Tuachi'n, "Lawm ta inei chiengin ang kibah uleh kizawlsah vai in, numei leh pasal ahileh kiteengsah vai" chi'n ang kithukimta uhi. Ngaina bangin ang suohta ua, numei leh pasal ang hita hi. Tuachi'n numei nu min Khupching hisah in pasal pa min Ngambawm a hisahta uhi. A neulai un zong Khupching leh Ngambawm nauluoi tuomtuom a asiel chingun a kapkap ua, nauluoi khat a asiel khawm chingun atai uhi. Natna satna anei chiengun zong naupangte a koikhawm chiengun adamzel uhi. Hunte hing peitou zel in, Ngambawm pa ang dammaw a, tomkhat lou in ashita hi. Tuachi'n Ngambawmte nuta in hinkhuo hamsatah ang zangpanta uhi. Ani ani in a hindan uh ang kihengta a, nidanglai a annkhing tuilum kham gigete khu neeh-le-dawn muzou nawnlou a umta uhi. Khupchingte tawh tomkhat sung a ki-iit mama ua, hilezong bangtan amakhat zou chiengin azawng leh ahausa thu-le-la kikumthei nawnlou in ang kigamla deudeute uhi. Ngambawm khu taga tahtah ang suohta a, Khupching nu'n a mahpa diing amu chiengin lungtung zou nawnlou in a kamchiem tawpsan ang sawmta a, Ngambawm zong a inn ua hawsah mun nawnlou in, Khupching tawh zong ang kipawl sah nuomta sih hi.
Khupching leh Ngambawm Zawltaina: Khupching nu leh pate'n Ngambawm a inn uah zong ang hawsah nuomta sih uhi. Khupching in Ngambawm kungah, "Ka tuun vabie aw, ka zuo vabie aw; Khokhaal tuibang hing lave aw" chi'n Ngambawm kungah a ngen ngen maita hi. Ngambawm zong kipan pai in Khupching nu-le-pa houpi in Khupching tawh umkhawmsah diingin angen ngutngut maita hi. Hilezong Khupching nu-le-pa'n Ngambawm a mu chiengun a lungtung zou sih ua, a ngetna asang tasih uhi. Tuachi'n Ngambawm in, "Na tuun lah bie'ng e, na zuo lah bie'ng e; Khokhaal tuibang laah diing phallou u'ee" chi'n Khupching kungah agenta hi. A tawptawp in a ki-iitna kaal ua Khupching nu-le-pa kigol zing pen chimtaah in ang zawltaita uhi. Singnuoi gammuol ah hing khosa in, hamsatna chinteng ang sinta uhi. Mite tawh kimu ngamlou in singnuoi gammuol ah sawtpi ang khosata uhi. Hun sawtpi ang khosah zou un bangteng hileh i nu leh pate lungkimta va uh achi chiengun innlang ah ang kileta uhi. Gamsung a ateen zou uh zong hing sawtta ahimanin a puonsilte uh sesieng in gamlah a sielna niih leh puon diingin ang zomkhawmta uhi. Tuabanga inn angtun chiengun mite'n, "Khupching leh Ngambawm, liengvai seng sang ee; Gam a thelna silpuon in nei uh" ana chi uhi.
Inn ang tun tah un Khupching nu leh pate'n Ngambawm deilou in Khupching tawh a hingtang in ang khenta uhi. Ngambawm te genthei sengin Khupching nu leh pate'n a maahpa diingun zong a dei sih uhi. Ngambawmte nuta zong a khuo uapat nawsuo in a umta ua, china diing theilou in Ngambawmte nuta zong a pute khuo ah apemta ua, tuanah a khosata uhi.

Khupching Lungleen Natna: Ngambawmte nuta ang peem chiengun Khupching lungleeng in ann zong nelou tui zong dawn zoulou in a lawmpa ngai in avul ningniang a, a lunggel asan seng ziehin tomkhat zou in ang china ta hi. Siempute'n ang thoi sah ua, a siemna pen uleh ahithei dan hoipen ua athoi vangun a damzou sih hi. Siempute'n zong a lunglen seng zieha china ahidan a nu-le-pa ahil ua, thoidam thei mai diing ahilou dan leh a lawm ngaipa mu leh dam mai diing ahidan agen uhi. A nu'n Ngambawm tawh kimusah diing lah a phalsih a, a tanu lah a iit mama ngal hi.
A natna ang san deudeu chiengin a nu'n zong Ngambawm ang hansahta mai hi. Ngambawm ang tu'n a, a awsuo azah chiengin Khupching tahsa vul ningniangsa khu shisan in ang tuom hiei hiei a, zong ameelte hing hoi hiei hiei in tomkhat zou in ang damta hi. Nopsatah in tomkhat ang kipawl ua, sawtlou sunga Khupching ang damkhiet chiengin a nu'n Ngambawm peitheita diingin ahil hi. Tuachi'n Ngambawm in Khupching samjam hoipen khat botin tua tawh a kho lang uah a kileta hi. Tua a samjam khu Tuivai lui pieu a suongkawm khat a phuol in a khuo uh atungta hi. Ngambawm peizou sawtlou in Khupching zong atha hing kesuh deudeu in achi ang na kiata hi. Ann nelou tui dawnlou a sawttah lupna tung ngah a aum chiengin a nu zong hing lungkham in siempute'n a thoisah kiata hi. Hilezong, siempute'n agen banguh genzel in, Ngambawm ngai ahidan agen ua, Ngambawm umlou a thoi damthei mai diing ahilou dan agen uhi. Tuachi'n utlou pipi'n Khupching nu'n zong Ngambawm a thuta a, Ngambawm zong Khupching tawh kimu diingin ang diengkheta hi. Tuivai lui pieu a Khupching samjam khu hing puo in, Khupching lutungah a phusah a, Khupching zong tomkhat lou in ang damzel hi. Tambangin hun bangtan amakhat ang zang ua, kilesuh kiletou a, um in Khupching samjam khu Tuivai lui pieu a suong nuoi ah aphuol zel hi.

Khupching Shina: Nikhat guo hazuh a zu in Tuivai lui ana sangletta a, Khupching samjam zong ana tawmangta hi. Hun tomkhat lou in Khupching ang china kiata a, Ngambawm a thoidam diingin ang chiel kiata uhi. Ngambawm zong kilawptah a alawmnu mu diingin ang kithawita hi. A lawmnu meelmu diing ngahlatah a aum lai a tambang thu ang umthei khu a lungdam mama hi. Khupchingte kholam ang zuon a, Tuivai lui ang tun tahin Khupching samjam lah a Khupching tawh nuomtah a kipawl diing a ngaisut lai in Khupching samjam a phuolna suong khu tui sanglet ana khulata a, a samjam zong ana tawmangta hi. Ngambawm chimaw kisa in Tuivai lui dung azuisuh azuitou a, Khupching samjam asui kawikawi vangin a muzou tasih hi. Lungkhem seng kisa in, "A tui dungpi vaitui dungpi kajui e, Zawlching sa bang ka maimaw jel e" chia la sakawm in lungleng leh chimaw in amatang in a buoi mama mai hi.
Muzoulou in Khupching umna lang a zuonta sam a, ang kimu chiengun Khupching zong ang hal a, a shisan hing um in, atha ang hat man mama hi. Damsieng theilou in Ngambawm in a bawlthei teng abawl vangin a damna diing nei nawnsih a, tomkhat zou in Khupching ang shita hi. Ngambawm in Khupching kengtawng ah vaujam sam khat a awsah hi. Ang shi chiengin Ngambawm zong a kholang ua pei diingin a kisawlta hi. Ngambawm a kholang ua apei zou in Khupching shiluong khu ang pawm a, a hankuong hi'n a kot uh hileh ang kita zou nawnta sih hi. Tuachi'n, Ngambawm ahan kia ua, Khupching kung ang tun chiengin, ".......Ching aw lii bang kiem mai taw" achi leh Khupching luong khu hing kiemsuh pai in mihing luong chie ang phata hi. A nu zong thangpai seng sengin, "Na shi nahin a Ngambawm thu naman" chi'n sat achin asat zel a, Ngambawm pei diingin asawl uhi. Ngambawm apei zou chiengin Khhupching luong hing pawm kia leuleu in a hankuong sungah ang kita zou kia sih hi. A law diingdan theilou in a chimaw chiengun Ngambawm ahan kia ua, Ngambawm in zong, ".......Ching aw lii bang kiem mai taw" chi chiengin Khupching luong ang kiemsuh a, a mihing ngaina ang bang kiata hi. Ngambawm zong peisah nawnlou in atawp in ang vuithei khongkhongta uhi.

Ngambawm Singzabuong Bakhietna: Khupching ang shizou chiengin Khupching nu'n Ngambawm ang iitbawlta a, a naunu Sielching a diingin ang bawlsawmta hi. Ni khat Khupching nu'n a lou ua singzabuong pou pen a singba khe diinga chiel diingin ang kuonta hi. Ngambawm te inn ang tun in sawtpi atou a, a vausum pe kawmkawm in a chiel ngamlou in aum a, a vausum abei in zong gen ngamlou in a kileta hi. Khupching pa kipan leuleu in naang lem diing honkhat tawh ang kuon a, Ngambawm te inn atun chiengin a gen ngam tuom sih a, a naang lem diing teng alem zou in, bangma gen ngamlou in a kila kiata hi. Atawp in Sielching ang sawlta ua, Sielching in ava chiel zou paita hi.

Singzabuong ba khe diing chi'n sun ann leh zu tuitah tawh a nu'n Sielching van guon in Ngambawm in a iit theithei leh a mitla thei thei diinga um diingin ahil hi. Loulam ang manawta ua, Sielching zong lampei kimlai pou a kipua khem a kipang zel a, Ngambawm kaithou diing a ngah zel hi. Ngambawm in, "Nungah melhoi leh thahat thoutou ouh" chi'n a phong nuomsih hi. Tuabang pipi'n Sielchingte lou ahing tungta ua, Ngambawm zong singzabuong kungah a katou pai hi. Ni hing sang toutou in nitaah langin Ngambawm zong lungleng sengsengin laa khat ang sata hi.
"A singba khat kazui le, Simte nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Malte nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Suohlam nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Tumlam nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni" chi'n lungleng tah in laa asa hi.
Sielching in anuoi ah ngah in, "Na gil kielta va, na dang taah tava. Hing kum in, ann ne vai, tui dawn vai" chi'a achiel vangin Ngambawm in a thudon sih hi. Ni ang kaai chiengin Ngambawm in zong a lunglenna thuoh zou nawnlou in, "Ching aw laukha nanei le, vanlaizawl a shimu'n hing leeng aw" chi'a laa asah leh Khupching hagau mushi a hing leng in Ngambawm tuonna singzabuong kungah ava tuong hi. A kengtawng ah vausan Ngambawm in a awsah pen amu chiengin a lunglenna aphatuom mama a, khophawhlou leh ann leh tui dawnlou in Khupching hagau tawh nuomtah in hun azang khawm uhi.

Khupching Haan: Khupching ang shizou chiengin a haan tungah Ngambawm in Zoujam pa hoi tahtahte hing suon in nitengin a avil zel hi. A han tunga Zoujam pate ana kigu zel a, Ngambawm zong thangpai in koi guh mawng mawng amah chi'n nikhat ana buhta hi. Jankim pawlin Sa-nga nupa ni hing kizawh in tua Khupching haan tungah Zoujampa hoipente ang lou mengmeng ua, a pi Ching thu uh a genkhawm ua, a pi Ching uh lawmpa Ngambawm thu zong agen uhi. Ngambawm in hoitah in ngai lezong a theithei sih hi. Tomkhat zou in a Sa-nga nupate a taimangta uhi. Ngambawm in zong lamdang sa in, a zingni'n a han ching/ngai diingin ang kuonkiata hi. Jankim pawlin tua Sa-ngate nupa ang pei kiata ua, a Zoujampate ang lou kiata uhi. Thakhat thu'n Ngambawm in Sa-ngate manin koi a diinga tua Zoujampate alaw uh amah chi thu ang dongta hi. Sa-ngate'n, "Ka pi Ching in ang sawl hi" achi ua, Ngambawm in, "Koi e na Pi Ching uh?" chi'n adong ta hi. Sa-ngate'n a mintah tah ahil nuomsih ua, "Ka pi Ching tahtah uh" chi'n adawng zel uhi. A tawpna ah Ngambawm zong hing lungthah in Sa-ngate kungah, "Nang gen sih uleh ka'ng tha diing. Hing gen un" chi chiengin Sa-nga nupate zong zau in, "Ka pi Ching Khupching in ang sawl ahi" achi chiengun Ngambawm in Khupching thu tampi dongin Zoujampa hoipente a lawpi a, Khupching kunga a kimu dan uh leh ama zong apei nuom dan hil diingin tua Sa-ngate nupa thu apeta hi. Tuana patin tua Sa-nga nupate tungtawn in Ngambawm khu Khupching tawh ang kithuzah theizelta hi.
Ngambawm Mishi Khuo Ah: Ngambawm in Khupching ngai mama ahiziehin athu zahzah maimai diing hunkhop salou in ama zong mishi khuo a haw diingin Sa-ngate kungah agen hi. Sa-ngate'n, "Ka peina uh keen leh ngaw lah, ling leh khau lah ngentang ahia, kizawh thei sih vai" achi chiengun Ngambawm in zong a ngen tentun a, atawp tawpin Sa-ngate nupa in zong, "Tu'n keen leh ngaw lah a kang leenpi chiengua ka mei ua na kiluoi diingin ka vei uh 'Pit' chi'a kang te chiengua na nui mawngmawng lou diing" chi'n ahilta uhi. Tuachi'n a mei ua kiluoisah in Ngambawm khu mishi khuo ah ang zawpita uhi. Khomuol atun chiengun tomkhat ang khawlpi ua, Sa-ngate nupa'n pumpel lang zuisan in Ngambawm masangah Khupching inn ana tungta uhi. Khupching khu a pasal Ngambawm ngai sengsengin a vul ningniang a, a lung azuon seng ziehin a damthei sih hi. Sa-ngate nupa in Khupching kungah, "Pi Ching, pi Ching, tuni'a ka mi mu khat uh mu lechin na chi na lu damta va" achi ua, Khupching in koi amah chi adoh chiengin a hil nuomsih uhi. Tuabanga ana kichi chi kaal un Ngambawm mishi khuo ang tungta hi. Khupching inn ahing suisui leh Sa-ngate nupa umna gaalmu in tua lang ang zuonta hi. Khupching tawh thakhat thu leh lam-et huoilou pi'n a kimu ua, Khupching in a pasal Ngambawm meel amu chiengin a natna zousie damsiengin nuomsatah in a kinou nouta uhi.

Mishi khuo ah a lawm-le-guol dangte tawh kipawl in, nopthei tah in a kipawl ua, nitaah chiengin meipang ah a houlim zel uhi. Jan ang sawt a ang luo chiengun a lawmte sagu hontang ang suoh zel ua, Ngambawm in zong tua sagu lomtangte amu chiengin kawmsah kawmhang sena'n anei zel hi. Zingkaal chiengin a sagu paite a paina mun chiet uah hing thoutou in mitnuoi kawm in, "Tujan Pu Bawm lupsiet dan lawmlawm" achi zel uhi.

Ni khat, nga beng diing chi'n mishi khote ang taangtawh ua, Khupching leh Ngambawm zong nga beng diingin ang kisata uhi. Lui ang tun chiengun nga ang bengta ua, gote (bamboo leaf) te amu chiengun mishite'n nga chi'n aman zel ua, Ngambawm in nga tahtah amat chiengin mishite'n a deipieh sih uhi. Sun-ann ang neehsawmta ua, mishite'n tua gotete a em chiengun a muinam hiuhiau a, kangtun lou in azol hiuhiau a, nga a em chiengun a kaangtum paipai hi. Ngambawm in nga a em chiengin a muinam hiuhiau a, kangtun lou in azol hiuhiau a, gotete a em chiengin a kaangtum paipai hiin gotete a em chieng a kangtum sah paipai hi.

Ni khat, gamvaah diing chi'n mishi khote ang taangtawh ua, Ngambawm zong gamvaah diingin ang kisata hi. Gam avahna uah Ngambawm zong taang ang pangsahta uhi. A alwmte'n taang ang hawlta vapol ua, "Sa hing tai ei, sa hing tai ei, pu Bawm hoitah in na kiging ou" ang chi zungzungta uhi. Ngambawm zong kihei pelpol a a et kawikawi leh lungmul vom lienpi khat ama langah ang kihuol vengvung hi. Ngambawm in zong tua lungmul vom akhut in ana meehlum pai hi. Lungmul sante ang tai chiengin zong ana meehlum zel a, tuate khu Sasan achi uhi. Taanghawlte ang tun chiengun tua lungmul vompi amu chiengun hanla sa tawh bangtawh a kitehta uhi. Inn ang tu'n ua, Khupching kunga gen diing kaal a ngahla mama uhi. Inn ang tun un Khupching kunga agen chiengun Khupching zong a kiliensah tuom mama a, a pasal thupi asa mama hi. Ngambawm in a sa matte lutang tampi Khupching inn pangah a khai phemphom hi.

Nikhat leuleu, innlam diing chi'n a lawmte ang taangtawh uhi. Sing leh suong a kaikhawm uhi. Sing diingin telawng aphua ua, hoitah a sui in inn lamna in azang uhi. Ngambawm in zong telawng kung honpi khat hiehtan mengmengin inn azuonta hi. A telawng te hoitah a phalhe in asui zol hiuhiau a, Khupching inn diing hoitah in abawlpieh hi.

Tambanga, Khupching leh Ngambawm bangtan amakhat ang kipawl chiengun mishi leh mihing kipawlna ah nawngkaina tampi ang tuohtou touta uhi. A peidan uleh a bawldante uh a kibang thei tahtah sih a, lungsim leh tahsa tahtah in a kipawl theisih ua, anop diing bangtah in nuom asa thei tahtah sih uhi. Tuachi'n Khupching in a pasal Ngambawm kungah, "Bangteng hileh mishi leh mihing kipawl ihia, buoina tampi um ahi chiengin leitung ah va kile kia phot inlen, na voh thau penpen hing gou in. Asa na deikhop na neeh zou chiengin na teipi na lupna tungah a lelam nga in na biching ah na siet inlen, a mongdawn na dip tawh kitanna mun ah na lum in" achita hi. Ngambawm in zong a lawmnu tawh kingai leh ahi diing bangtah a umkhawm nuomta ahi ziehin leitungah ang peita hi.

Ngambawm Shina: Ngambawm inn ang tun chiengin Khupching chidan in avoh thau penpen uh ang gouta a, ann nehkhawmna abawlta hi. A lawm aguolte hamkhawm in Khupching nu-le-pa zong ahan hi. Noptah leh tuitah in pawi abawl ua, nitaah langin ann ahing nekhawm uhi. Ann nehzou in Ngambawm zong a lupna langah hing lutin Khupching chi bangbang in a teipi khu a lupna tung biching ah siet in a zum lang ama langah a ngasahta a, a teipi zum tawh a dip kitangsah in ang lumta hi. Tomkhat zou in a iit mama Khupching hagau mushi a hing lengin tua a teipi kiphuna khu asukhie a, a teipi zong kesuh in Ngambawm dipngeh tah asun pai a, Ngambawm zong shi pai in, Khupching tawh a kizawhta uhi.

Mishi khuo ang tun in hunkhat laia a innlamte thupi asa a, a vompi matte leh a inn ua sa lugu kikhaite amu chiengin lamdang asa mama hi. Khupching kungah, "Tamna sa lugute koimat ahiei? Na inn thupi koi hing lamsah ahiei?" chi'n adong dong maita hi. Khupching in a damlai a mishi khuo ahaw laia abawlpieh leh tuahun laia a samat a ngamat te ahidan ahil chiengin lamdang asa mama hi. A lawmte'n Ngambawm ana theita mama ua, mishi khuo a tun in guolnop pawi thupitah abawl ua, asamat a ngamatte ai in, ton abawl uhi. Tuazou apat in a iit mama Khupching tawh koima khentheilou na gam ah lungkimtah leh nopsatah in a umkhawm ta uhi.

4 comments:

Zodawn Footprints said...

Fuh ei! Hoitah a kasim suo chiah ke'n zong comment fuh deu khat hing giel vang e.

Khai Minthang said...

Thanks, fuh deu a comment kigel pen fuh deu ma a sim diing kaal ngahla huoi sim nah ee. Heheheheee. Anyway, thanks once again.

Khai

LUNSIANMUNG said...

you have done a great work !!! im hoping for more funny tale in the future and Wish you tel me sumthing bout my Grandpa (l) goulun. neway, take care . N wish you all kind of sucess in your life.

GThang said...

Good work....ukhai...sim nailo ki comment masa he o....kamu mai2 jg ka kipah...hehe