Sunday, May 25, 2008

Tomi leh Nutate

Tomi leh Nutate

Nidanglai in Zou khokhat ah Tomi khat mihing a kilep khat ana teeng a, a kho mipite'n Tomi ahilam a theisih uhi. Khomite khat tawh kizawl in hawna pawtna anei chiengun a pawtkhawm zel uhi. Tomite zong mihing banga kilepthei zel ahizieh un mihingte tawh ana teengkhawm thei ua, buoina aum lou laisie koima'n athei thei tahtah sih uhi.


Tomi leh A Lawmpa Ngabehna: Nikhat Tomipa leh a lawmpa lui vah diinga hing kichiel in lui ang vahkhawmta uhi. Len khu toutou in amatte uh a bawmsung tuoh uah a koizel uhi. Nitaah vaipei hun chienga a nga matte uh munkhat a sungkhawm a kihawm zel uh ahi hi. Luidung ah len ang khu toutou ua, khat leh khat a kimakhel toutou uhi. A kimakhel diing chiengun a lawmpa'n bangza amantai chi'n a bawm sunguh ki etsah zel uhi. Tuabanga len ang khu toutou chiengun Tomipa bawm sungah bangma za a um ngaisih a, a lawmpa zong hing lunghimaw sim in Tomipa len khudan leh nga matdan ama theilou kaal in ang endapta hi. Tomipa'n a len ang khu zel a, a len a nga awhte alah chiengin ni aphah leh khat a bawm sungah koi in khat pen a sielin a lawmpa theilou kaalin a dap neehzel hi. A lawmpa'n nivei thumvei tuabanga ang mu chiengin ang zauta a, hunkhat a ama zong that a sielneeh thei diing chi atheita a, Tomipa tawh manlang a kikhen theina diing ang suita hi.


Tuachi'n Tomipa kungah, "Lawm ka gilna sengseng in va daileeng phot vang, nang len nakhu toutou in. Ka man chiengin hing deltou pai navang" chi'n a lawmpa tawh kigamla lou mun khat ah daileng in atouta hi. Tomipa'n zong a lawmpa daileng ahilam athei ziehin len ana khu toutou hi. Tomipa luidung a atumtou lien in mihingpa zong manlangin dingtou pai in innlanga tai zinzen diingin ang kisata a, a eeh leh zunte kungah, "Tomipa'n ang hat leh ka eeh in na dawng aw, ka zun in na dawng aw" chi'n ang taisanta hi. Tomipa'n zong a lawmpa theilou kaal in len nakhu toutou in a mat masah a mat nukhia ana neeh thuthu hi. Hun ang sawtsim tah chiengin a lawmpa ang tung theita sih a, ama zong a nga sielneeh ka lawmpa'n athei a zau a hing taisan ata khu chi thei in a lawmpa ang galhatta hi. A lawmpa zun leh eeh te'n ana dawng ua, hilezong a lawmpa lah ang tungthei ta malmal sih hi. Tomipa'n a lawmpa lungsim ang theita a, ama zong gimneitah in a lawmpa dailenna lam zuon in ang lomlen suhta hi. A lawmpa ahat kia leh a zun leh eeh te'n ana dawngkia ua, tuamun ang delta hi. Tuamun ang tun in a lawmpa lah ana umta sih a, ahat kia leh agei a zun leh eehte'n a dawng uhi. Ama zong thangpai sengin, "Eeh nounou in koima dawng ngaisih" chi tawh suithop asuo leh a eeh malkhat a kam ah abangkha a, tuapen a lieh leh tui asa mama a, "A eeh bawn hichi tui ahileh ama bang achi tui ma diei?" chi'n mihingpa innlang ah ang nuadelta hi.


Tomipa'n a Lawmpa That: Mihingpa zong sawtpi ang tai zou nua in gimshi dihtah in inn ana tungta hi. A zi leh tanu innmai kem ah hih kisu in ana um ua, a pa uh gimtah leh husamtah a hing tung amu chiengun a lung uh himaw in, "Abangchi natai, na husap tuoh in, na gim tuoh in" chi'n apa uh adong uhi. A pa un a siltuohte hil ngamlou in, "Ka lawmpa tawh lui kavaahna uah ka chi ang na a innlanga hing kipei dawh hitang" chi'n adawng hi. A zauseng man, "Ka chiina" chi'n lupna tung senan a kinei a, lupna ah a lawmpa umdante a mitha in amu mu mai hi.


Hun bangtan amakhat zou in Tompa zong a lawmpate inn ah hingtai pai in kemtunga nuta hih kisute kungah, "Na pa uh hei a um ahiei? Inn ang tungtai?" chi'n adong ta hi. Tomipa'n Tomi ahilam a lawmpa'n a khomite ahil diing a zauna lamin a lawmpa tha mai diingin a ngaisunta hi. Nutate'n Tomipa leh apa uh buoina thei sese lou in, "Ichia lam deu a ka chiina chia husam tah a hing tung ahia, lupna tungah alum khu" chi'n a dawngta uhi. Tomipa'n, "A bangchi chiinat amah keima'n va en vangin, kathoi thei diing ahileh keima'n hing thoi pai tavang" chi'n a lawmpa lupna lang zuonin ang peita hi. Nutate'n bangma thu theilou ahiziehun bangma'n ana ngaisut sih ua, lawmta kivetuo danin ana ngai ua, ngaisah taah zong asa sih ua, a hih kisuh uh apeipi suoh uhi. Tuachi'n Tomipa a lawmpa lupna langah hing peiphei in a lawmpa lupna tunga lum amu tahin a ngingku kei piehin a ngingkushi ana dawnta hi.


Hun sawtsim tah ahinua in Tomipa ang pusuoh thei sih a, nutete zong hing lunghimaw sim in anu'n, "Bawi, na pate lawmta bang vang ah va endap ta'n, bang bawl ua tutan tan tham uh ahiei chi va endap ta'n" chi'n a tanu asawl hi. A tanu nu zong peiphei pai zinzen in bangvang apat apa lupna a et leh Tomipa'n apa ngingkushi ana chip amu a zau sengseng in anu kunglam senan a kinei a, anu kunga agen leh anu'n zong va endap in amuta hi. Tuachi'n a hih kisuhna ua amat uh hihpi kungah, "Tomipa'n ang hat leh hihpi'n na dawng aw" chi tawh taisan athuota uhi.


Nutate Tomipa Apat Taimang: Nutate a inn uapat china diing theilou in ang amtaita uhi. Singnuoi gammuol ah hing taitai in munkhat ah sakhi khat tawh a kituoh uhi. Chimaw seng in Sakhi kungah, "Pu khi, pu khi nang hung zou diei?" achi uleh Sakhi'n, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Sakhi'n zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Sazuh khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n Sazuh kungah, "Pu zuh, pu zuh nang hung zou diei?" achi uleh sazuh in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Sazuh in zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Ngaltang khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n ngaltang kungah, "Pu ngal, pu ngal nang hung zou diei?" achi uleh Ngaltang in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Ngaltang in zong, "Ke'n zong ka ging a, taitaita unlen muolkhum ta uo" chi'n nutate a taizom sahta hi. Nutate zong hing taizom zel in munkhat ah Valuh khat tawh ang kituohta uhi. Nutate'n Valuh kungah, "Pu luh, pu luh nang hung zou diei?" achi uleh Valuh in, "Bang na ging ua?" chi'n adong hi. Nutate'n, "Taanga tuona muoldung tawntawn sa kamkei ka ging ua" achi uleh Valuh in zong, "Ka buuh ah hing kibu uo, keima'n hing hungzou navang ee" chi'n nutate singhawm a kosungah a kibusahta hi.


Tomipa'n Nutate Nuadel: Tomipa'n zong a lawmpa sa nezouta in nutate lam hing ngat in, "Nutate" chia ahat leh Hihpi'n, "Hawi" chi'n ana dawng a, a et kawikawi leh hihpi amuta hi. "Hihpi nounou in mi dawngthei sih" chi tawh nuoithop athuo a, hihpi athatta hi. Nutate gimnam hing zui kawm kawm in ang nuadel delta hi. Sakhi kung ang tuntah in, "Sakhi, sakhi nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Sakhi in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Sakhi, sakhi bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka ngalta" chi'n a dawng a, "Na ngalta bang nasielna?" chi'n Tomipa'n adongta hi. Sakhi in zong, "Gamkuom kuomkuo ka sielna" chi tawh athal asai leh Tomipa zong zau in a taisanta hi. Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Sazuh umna ang tuohta hi. Sazuh kung ang tuntah in, "Sazuh, sazuh nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Sazuh in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Sazuh, sazuh bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka ki" chi'n adawng hi. "Na ki bang nasielna?" chia Tomipa'n adoh leh Sazuh in, "Ka kilawmna maimai diinga kapuoh ahi" chi'n a dawng hi. Tuachi'n Tomipa'n zong maingap in Sazuh a thatlum a a ngingkushi adawnta hi. Tuazou in Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Ngaltang umna ang tuohta hi. Ngaltang kung ang tuntah in, "Ngaltang, Ngaltang nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Ngaltang in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Tuachi'n Tomipa'n, "Ngaltang, ngaltang bang ahiei na kisahtheipi?" chia adoh leh "Ka hapaah" chi'n adawng hi. "Na hapaah bang nasielna?" chia Tomipa'n adoh leh Ngaltang in, "Ka hansan ka manlan kasielna" chia dawngin tumphe phet kaal in tungvum khat a malzan man hi. Tomipa zong zau sengsengin a taita zinzen hi.


Tomipa Shina: Tomipa'n zong nutate gimnam zui kawmkawm in ang nuadel kiata a, munkhat ah Valuh umna ang tuohta hi. Valuh kung ang tuntah in, "Valuh, valuh nutate na mukha ei?" chi'n adong hi. Valuh in zong, "Mukha mah ing. 'Nang hung zou diei chi'n ang dong ua, ke'n lah hung zoulou diing kahi manin taitaita unlen muolkhumta uo' kachi a, ataitai ta ua, muol akhum zouta uhi" chi'n adawng hi. Hilezong Tomipa'n gingta lou in valuh kungah, "Na kuo hing ensah in, tuanah nutate a kibu uhi" chi'n agenta hi. Hilezong Valuh in, "Ka innsung ah tu laitah zuha kabil a ka phoh ngam nailou ahia, ka'ng ensah sih diing" achi chiengin Tomipa'n zong nutate um diingin a ginglel deudeuta hi. A tawp tawp in Tomipa zong hing thangpai in Valuh teenna singkung hawm sung en diingin a singkung tuonna uah ang katouta hi. Ang tuntou diing kuon in valuh in zong a zun athah khum leh Tomipa mittang tungah atu a, amitte tawh in leituol ah eehkiet in a kesuhta hi. Tuachi'n valuh leh nutate zong manlang a kumsuh api in a siatul emsa in Tomipa a thatta uhi. (Valuh zun khu a thahat mama a, suong tung a athah lezong suongpi a kiphalse zou hi.)


Tomite'n Valuh Man: Valuh in zong Tomipa vun hawh in azua diingin ang kisata hi. Khokhat a ang zua leh sielpi khat in a kidawp a, sielpi ni sa in a phalsih hi. Khokhat ang tung kia leuleu a Tomipa vun azua leh sielpi ni in a kidawp a, sielpi thum sa in a phalsih hi. Hing zua touzel in khokhat ah sielpi thum in ana kidawp a, sielpi li sa in aphal zel sih hi. Tuabanga hing zuah toutou in sielpi sawm tanin ana kidawp a, aphal sih hi. Hing peitou zel in sielpi sawm a aphal louna khuo ang hen zoutah in Tomite khuo ang tungta hi. Tuanah a Tomipa vun ang zuah leh innkuon khat in, "Tami ka pa vun ahi" chi'n thangpai sengsengin Valuh ana manta uhi. Valuh khu bemtawng sung khat uh khumpai in thachiel sa diingin ang koita uhi. Ni phabep zou in innneite nitaah khat hing kihou in, "Zing chiengin i louma zong kuulta in, i khozang in tha chiel vai in, valuh sa mepi vai" chi'n naupangte khosungah thachiel in asawlta uhi. Tua a houlim zousie uh Valuh in azah chiengin azau a, pitkhiet theina diing lamchinteng ang sui panta hi. Zankhuo in abuoi vengvung a, hilezong pitkhiet theina diing mulou in zingkhuo ang vahta hi.


Zingkhuo hing vah in, zing ninou ahing suohta hi. Kho mipite zong kihankhawm in thalou kuon diingin inn neite kemtungah ang kingah khawmta ua, Valuh kikoina bemtawng zong mite muthei diingin innmai kemtungah akoi ua, mite'n en lemlum in asa atuituoh dan leh a neeh kaal a ngahla danuh a kikum uhi. Valuh in tua a kikupnate zousie uh azah chiengin azauthawng mama mai hi. Vailou kuon diingte ang kim chiengun thakuon diingin loulang ang manawta ua, me bawl diinga um inn neite tanupi te leh khosung naupangte chilou sie thalou akuonta uhi. Tanute zong hing kipan in mei hingtaw in, ann ahing huonta ua, tui hing tawi in, nasep buoi in ang buoi vengvungta uhi.


Valuh Suohtatna: Tuahun laitah in Valuh kikoina ah piching koima umlou in khosung naupangte maimai aum uhi. Khosung naupangte'n zong Valuh en kawm in, "Pu Luh chiltang duhuoi sam ee" chi'n Valuh chiltang chiengkang in a dawtpieh zel uhi. Valuh a chiltang a dawtpieh chiengun ki-ip vatun zelin naupangte'n apmaina'n azang uhi. Tuachi'n Valuh in zong naupangte kungah, "Temta khat hing hah un, ka chiltang kang at pieh diinga, kang pe diing hi" achita hi. Naupangte'n zong temta khat hahphei in a chiltang at diing a ngahta uhi. Valuh in, "Tam bemtawng sung ah khuo kihoi mu sih, hing hakhe masa phot un" achi leh naupangte'n zong a hakhie ua, a kikhina khau hoitah in atuta uhi. Valuh in, "Kemtung ah hing koi un, tamtah ah khuo kimu thei sih" chi'n kemtungah ah a kikoisah hi. Tuazou in, "Chingban ah hing koi un, kemtung ah kimu zou sih" achi kiata hi. Naupangte'n zong chingban ah akoi uhi. Valuh in zong manlangtah in a kikhina khau attan pai in a kilen paita hi. Naupang kikou in innsunga annneh bawlte phawngin ang delphei ua, alap nawnsih uhi. Thachielte lou kuonna tungah ahing lengkha a, thachielte'n zong valuh zah diingin, "Tuni'n na mipi na sapite khat tawh tha kachiel hi ee" chi'n tua Valuh khu atuom khat sa in a kikoukhum uhi. Valuh zong tuate apat suohta in a innlum a tungkiata hi.

Mauzuang tangthu

Mauzuang Tangthu


Nidanglai in Zou kho khat ah innkuon khat ana um ua, tanu khat anei ua, amin Mauzuang asa uhi. A pasal in a zi a damtheilou ziehin lungkie in numei dang khat ang helsanta hi. A numei dang pen in zong tanu khat anei a, amin Subingtal ahi hi. A numei dang heel pen tawh sawtlou in ang kiteengta uhi. Mauzuang khu Subingtal sangin a taahzaw a, khuo atheizaw thamtham hi. Subingtal a nau bangbang a bawl in a iitbawl mama hi. Hilezong, innsung khatah a umkhawm ahizieh un a nute uh a kituoh thei sih ua, huntengin Subingtal nu'n Mauzuang a mawmat sawm gige hi. Subingtal tawh a umkhawm chiengun zong Subingtal nu'n a tanu thepsi in a kapsah zel a, Mauzuang a gawh a, ahouse zel a, khatvei tengin ki hasiet bawlin ann zong nelou tui zong dawnlou pou in aum thei zel hi.
Zipi leh Mei Kituohlou: Tuabanga ang gamtat chiengin Mauzuang nu'n zong zada in Subingtal nu tawh ang kituoh thei tasih ua, nitengin ang kibuoi gigeta uhi. Subingtal nu'n zong Mauzuang nu a pasal kungah hehse gige in, Mauzuang nu a hepkhiet sihleh kikhen mai diingin ang genta hi. A pasal in zong Subingtal nu iitbawl in Mauzuang nu paikhiet theina diing lampi ang suita hi.

Nikhat Mauzuang pute (A nu pate)kawm diingin ang kuon ua, Mauzuang pute khuo a tomkhat ang taam zou un a kholang uah ang kileta uhi. Mauzuang te khuo leh a pute khuo khu tuipi khat in ahal ahi hi. Innlang ang zuon ta ua, leitung ang tun tahun Subingtal nu'n Mauzuang nu khu lei tung apat tui sungah a sawnpuata hi. Mauzuang nu zong panpina ngen in a kikou a, Subingtal nu'n koima a panpi sah sih hi. Tuachi'n Mauzuang nu zong tui a kie in, Ngami asuohta hi.

Tunnu Umlou in Mauzuang Genthei: Tuazou apat in Subingtal nu'n Mauzuang khu innsungah ha gawt pi'n ang gawtta hi. Ann akham in ape sih a, tui zong a gilva in adawn sah sih hi. Bawlsietna chinteng in a bawlsie a, Mauzuang shi theitheina diingin bangma kichingtah in ape nawnsih a, a tanu Subingtal khu hoitah in a duot mama hi. Tambanga Mauzuang ang gawtbawl chiengin Mauzuang tha leh zungte hing kiemkiem in, a gawngtaam gawpta hi. A kibawlsiet nate a ngaisut chiengin katam lou in, "Ka nu tawh umkhawm hileng tambang in genthei lou ma diing hiveng maw" chi'n a innkuonpite theilou kaal in akap zel hi. Mauzuang in a iit mama anu tellou in simleitung ang zangta hi. Niteng in atha zawngkhal suhsuh in, lungleeng leh gilkiel sengin atha azung ang keta mama a, Subingtal ahileh thuong thetthut in ameel zong a hoisih hi.

Tunnu Tawh Kipawlna: Mauzuang zong sun chiengin agil akiel thei mama a, a lung aleen seng ziehin a nu kisawn khietna luipi langah ava hawta hi. A nu kisawnkhietna tuili gei ah lungjuong leh hasetah in anu ang han a, a kapkap maita hi. Tomkhat zou in tui sung apat in Mauzuang nu ang pusuohta a, Mauzuang hituite siahul pieh in a nawi anesah hi. A nu'n a anglum ah Mauzuang noptah leh khophawhlou in iimusah in, Mauzuang zong tomkhat sung a gentheina leh a kibawlsietna te manghil in anu anglum ah nuomtah in ang imusuh paita hi. Simleitung ah gentheina leh hamsatna tampi um nanleh nu leh pate anglum itun chienga hamuondan a lamdang hi. Mauzuang ang khahlaw chiengin anu'n zong hunsawtpi kigop leh Mauzuang inn atun chienga kibawlsiet diingdan thei in Mauzuang kungah, "Tu'n innlang ah peita'n len, hing haw zelzel zaw in. Inn tungha lechin Subingtal nu'n hing dawm sih va" chi'n Mauzuang a nuasawl kiata hi.

Inn ang tunin Subingtal nu'n Mauzuang bawlsiet thei bang pen in ana bawlse zel a, ann leh tui zong a khamkhop pelou in gawt theina zousie'n agot gige hi. Hilezong Mauzuang in anu tawh kimukhawmna hun ang neithei uapat achi alu hing damin ameel ang hoi deudeu a, achi asa hing nousuoh in a khosung ua naupang meelhoitah ang suohta hi.
Subingtal nu zong lungkham in Mauzuang bang zieha tua banga meelhoi thei leh chi leh sa hoi ahiei chi ang suikhiet sawmta hi. Nikhat vaipawt khem kinei in Mauzuang umdan ang dap-etta hi. Vaihamsang pawl in Mauzuang zong a nu kunga haw diingin ang peita a, Subingtal nu'n zong a dapzuita hi. Mauzuang leh a nu luipieu a noptah leh khophawhlou a kipawl khawm ua, ki apmai in lungdung luivai ah a kidel lele ua, Mauzuang agim chiengin anu angsung senan a kinei a, anu'n hawmthaw tah leh iittah in anawi a nesah zel hi. Tuazou chienga tomkhat khat iimu sah in Mauzuang ang khahlaw chiengin anu'n zong a bawlngaina bangin Mauzuang inn langa pei diingin a sawlta hi. Tuabanga kikhela pumpum a kikhen in Mauzuang inn langah ang kileta hi.Tua a umdan zousie uh Subingtal nu'n a dap-et a, ama tangin a ha gawt in ana thangpai mama hi. Tuami ni apat Subingtal nu'n Mauzuang nu thatheina diing lampi ang sui suita hi.

Mauzuang Nu Shina: Subingtal nu'n zong a pasal kungah Mauzuang leh a nu umdante aselam in agen genta a, Mauzuang nu atha sih leh ama zong innlanga nuakia mai diingin Mauzuang pa ang gita hi. Amaugel kihou dapin Mauzuang a nu kunga a haw diing ang dapzui tagel hi. Mauzuang leh anu luipieu a nuomtah a kimawl in, luidung luivai ah ang ki apmai ua, Mauzuang agil ang kiel chiengin anu'n a nawi pie in a anglum ah nuomtah in ang iimu sahta hi. Tualaitah in Subingtal leh a pasal kipan in Mauzuang nu aman pai ua, hakhe nuom nawnlou in innlangah ang peipita uhi. Subingtal nu'n zong taubeelpi khat ah tui hing suong in Mauzuang nu beelpi sungah ang koita hi. Koima panpi diing neilou in Mauzuang leh anu kikhela pumpum in a bawlthei pen uh a kika ka maita uhi. Mauzuang nu'n, "Bawi, ka shi chiengin kasa hing ne mawng mawng sinlen, ka gu ka taangte hoitah in kholkhawm inlen i huonsung ah hing vui in" achi hi.

Tui hing sa deudeu in Mauzuang nu hinna zong tuisa in aban banin ang tumtou hiei hiei ta hi. Mauzuang in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel a, a nu'n zong, "Ka kephang chieng chieng hing tumta e" chi'n adawng hi. Mauzuang in anu pawtsan ngamlou lah hunkhe ngamlou in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel hi. "Ka khup chieng chieng hing tumta e" chi'n Mauzuang nu'n adawng zel hi. Tomkhat zou in Mauzuang in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel a, a nu'n, "Ka kawng chieng chieng hing tumta e" chi'n a dawng hi. Tomkhat zou in Mauzuang in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel a, a nu'n, "Ka gil chieng chieng hing tumta e" chi'n a dawng hi. Tomkhat zou in Mauzuang in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel a, a nu'n, "Ka awm chieng chieng hing tumta e" chi'n a dawng hi. Tomkhat zou in Mauzuang in, "Nu aw, tui in na heitan ang tum tai?" chi'n adong zel a, a nu'n, "Ka ngawng chieng chieng hing tumta e" chi'n a dawng hi. Tuazou in Mauzuang nu tui in tum in ashita hi. Mauzuang kapkap in a beidong mamata hi.
Mauzuang in zong anu chi bang bangin a nu sa ane sih a, a gu leh taangte law khat a kholkhawm in a huonsung auh a vuita hi. Hun sawtlou in a nu gu leh taangte khu theipi kung khatin ang pouta hi. Ang gata a, Mauzuang in a gilkiel chiengin theipi ava ne zel a, ahum in ahum a, agilva thei mama hi. Suningtal in zong tua theipi ga ava nezel a, hilezong ama nu kam ah theipi ga khu khalong in neeh theilou taah theilou in aum zel hi. Tuabanga Mauzuang gilkiel chienga a nu nawitui bang banga hum leh tui theipi ga aneeh apat ameelte ahing hoi kia paita hi. Tuachi'n Mauzuang khu a khosung ua nungah melhoipen leh duongching pen ang hita hi. Nikhat Kawl mangpa Mauzuangte khuo a ahing suohkhah leh Mauzuang khu meelhoi sa sengsengin ang kiteenpita a, Kawl mangpa leng innpi sungah nuomtah in ang khosata hi.

Mauzuang Tuisa Kibuoh: Hunte hing peizel in Subingtal nu'n Mauzuang nua kawm diingin achiel hi. Mauzuang zong nua kawm diingin ang hawta hi. Subingtal nu'n zong Mauzuang muda sengsengin tha theina diing lampi asui zing hi. Mauzuang nuakawm a ahaw laitah in ni khat Subingtal nu'n Subingtal tawh ki gulluh in Mauzuang tha theina diing lampi ang suita uhi. Subingtal nu'n Subingtal kungah, "Ka samsi tuonghawm ah hing khesuh vangin a tawm diingin kang sawl diinga, nang na top nuomlou diingin, Mauzuang topsah diing. Tuachienga tuisa buohkhum diing" chi'n Subingtal a thuhilta hi. Lungthu tungah tuisa ahing awmta ua, tui ang sou laitah in Subingtal nu'n zong a samsi khu tuongvang ah ang khesuhta hi. "Eh, ka samsi innnuoi ah khietsuo ing ee, Subingtal vatawmta vawi" achileh Subingtal utlou kinei in Subingtal nu'n zong, "Subingtal, bangzieha hichi sawlha nahiei? Na U Mauzuang bangin thu na mang sih diei, Mauzuang nangma thumang zaw, ka samsi hing vatop sah aw" chi'n Mauzuang samsi tawm diingin asawlta hi. Mauzuang zong thumang chitah innnuoi a samsi kie tawm diingin a peisuh paita hi. Thakhat lou in Subingtal nu hing dingtou pai in lungthu tunga tuisa kileh vapial nou haipum dimtah sawh in Mauzuang a buohkhumta hi. Mauzuang zong innnuoi ah kipeeh in shi diing ngah in aum hi. Subingtal leh anu'n kitheimaw bawl in a donta sih uhi.

Sa-ngate Nupa in Mauzuang Tawm: Tuazou sawtlou in Sa-ngate nupa in Mauzuangte innhang ah lam ahing zawt ua, Mauzuangte innnuoi a mikhat shi diing ngah a kipeeh amu chiengun ava enpha ua, a nau uh keem diingin Mauzuang khu ang lata ua, a kholang uah ang zawpita uhi. Hoitah a azen nua un Mauzuang zong ang damta a, meelhoi leh duongching tah ahing hikiata hi. Sa-ngate nau keem in aumta hi. Sum chiengin lungleeng in laa asa zel hi. A nu tawh a kipawllai hunte ngaisut zelin nop asahdante laa a phuo in, "Nidang in la Kawl mangpa zi'n ka um ee. Tunla tunla ngahsa nu nau kaching ee" chi'n la asazel hi.

Mauzuang Kitatkhietna: Nikhat a kho tangvalte uh gamvahte'n Mauzuang lasah ang zata ua, hoitah a ang ngai uleh Mauzuang in, "Nidang in la Kawl mangpa zi'n ka um ee. Tunla tunla ngahsa nu nau kaching ee" chi'n ang sata hi. Tangvalte'n zong a kho hausapa uh kungah hing gen in Mauzuang tatkhiet diingdan vai ang hawmta uhi.
Tuachi'n kho hausate leh sa-ngate nupa hing kihou in Mauzuang tatkhiet diingin ang ngenta uhi. "Mauzuang hing pekhie unlen sum tampi hing peva ung" achi ua, hilezong sa-nga nupate'n, "Sum chiling hing savan, zau in taitai tava ung" chi'n a utsih uhi. "Ahileh, siel hing peva ung" achi chiengun sa-ngate nupa'n, "Dachieng siel in mawww hing chivan, zau in taitai tava ung" chi'n a utsih uhi. "Ahileh, zam hing peva ung" achi chiengun sa-ngate nupa'n, "Dachieng zam dungdung chi'n hing ging van, zau in taitai tava ung" chi'n a utsih uhi. "Ahileh, dahtal hing peva ung" achi chiengun sa-ngate nupa'n, "Dachieng dahtal mongmong chi'n hing ging van, zau in taitai tava ung" chi'n a utsih uhi. A tawpawp in, "Ahileh, noute'n hing gen un, bang hing pie uleng na ut uoi?" chia adoj uleh, "Khiba khat tawh, zu eeh pota khat tawh, natang khil khat tawh, napkhem pota khat tawh hing pie ulechin Mauzuang na kilaah kiata diing uhi" achita uhi. A kho hausate zong hing kile in khosung pumpi ah zu eeh leh napkhem pota khat tuoh ang khonkhawm ua, natang khilkhat tawh hing puo in sa-ngate nupa ang pieh uleh sa-ngate'n zong Mauzuang ang pepai uhi. Tuazou in Mauzuang khu kho hausapa tapta tawh kiteengin nuomtah in a khosata ua, Subingtal te nuta suhkhah theilou in nuomtah in a khosata hi

Wednesday, May 21, 2008

Phuthil leh Nantal

Phuthil leh Nantal

Neinou Tangthu

Neinou: Nidanglai in Zou kho khat ah nungah melhoi mama khat aum a, a min Neinou a kichi hi. Ama khu a meelhoi mama a, mite'n adeithei mama uhi. Tanglai in mihing leh ganhing a umkhawm ua, zu-le-va leh Tomi leh Misau tampi aum hi. Neinou te khuo zong Tomite tawh kinai sim khat ana hikha hi. Khumi hun lai in gamsungah numei naupang a mawhvah ngam sih ua, a pawt sunsunte zong a pilvang mama ua, a sawt tham ngam aum sih uhi.

Nikhat Neinou nu'n Neinou sing paw diingin asawl a, alawm nu tawh sing paw diingin ang kuonta uhi. Lamdung ah a lawmnu'n Neinou kungah, "Lawm, kei ka nu'n tulai sahang gaalhang atam tawh sing them singhaw na mumu hing tomkhawm mengmeng inlen, innlang hing zuonpai in. Na pute uitui hing ki khawnsan khava ang chi hi" achi a, Neinou in, "Lawm, kei ka nu'n zing a ngan huonna diing sesing keehle geelsing keehle hing puo in ang chi hi" achi hi. Sing ang tomkhawm ua, Neinou in sesing leh geelsing hoi nounoute akai khawm a, a lawmnu'n sing amu khat phot tomkhawm mengmeng in tomkhat zou in asing kipat pai in innlang zuonin a peita vingveng hi.
Neinou in zong asingte hing le in, ahawte a met sitset a, hun phabep zou in asing ang guong hi. A sing kipat a pei pai diing achi leh a sing a kipat zou tasih a, koima lah a panpi diing ama kungah aum sih hi. Tuabanga buoi vevaw a aum lai in a gaal muol ah Tomi khat taanghawl a kikou vapual khat galzahta hi. Neinou in, "Ka gaal a taanghawl pa, ka van kipatla tang, nang pat thei diei?" achi chiengin Tomipa'n, "Nang lah hing ging kha bou va teh" achi hi. Neinou in, "Koi mi leh mi, sa leh sa, koi i ki ging sam diei?" achi hi. Tuachi'n Tomipa zong, "Na puon in na lu nakhu inlen, tuachiengin hing pat vang ee" chi a, Neinou in zong a puon in alu akhu a, "Kikhu zouta ing e, hing pat taw leh" achi hi. Tomipa hing pei in Neinou van ava pat a, a samjam khat a bawkhiet pieh a, a kemchingta a, Neinou a nuazui dapta hi. Neinou zong peipai zinzen in innmai leituol ah a sing ang sep paita hi.

Neinou Mouthana: Inn atun zou sawtlou in agil nasa sengin a kilia lia maita hi. Siempute a thoisah ua, adam zou tuon sih hi. Tuachi'n a nu zong a law diing theilou in lungkham in akap kapta a, lungkham seng ziehin, "Neinou thoidam thei khat umleh nu ahileh kizawl sah vangin pa ahileh kitengsah vang" ang chita hi. Tuathu Tomipa'n innnuoi a akibutna apat naza ahi chiengin koima theilou kaal in ahing pawtdoh a, Neinou nu kungah, "Ka pi ka pi, bang nachi?" chi'n adongta hi. Neinou nu'n zong, "Bangma chi sing e" chia adawn vangin "Chi ngelngel teh, chi ngelngel teh, hing gen vawi" chi'n Tomipa'n Neinou nu a nawta hi. A tawpin Neinou nu'n zong, "Neinou thoidam thei khat umleh nu ahileh kizawl sah vang, pa ahileh kitengsah vang kachi hi" ang chita hi. Tomipa'n zong, "Ka pi ka pi, keima'n thoidam thei vang" achita hi. Neinou nu'n zong Neinou damna diing ahi pouleh chi'n Tomipa a thoisahta hi. Tomipa'n Neinou samjam a baw pen Neinou lutunga ang phu leh Neinou zong sawtlou in ang dam paita hi. Tuachi'n a kamchiem dungzui in Neinou leh Tomipa ang kiteng sahta hi.

Sawtlou in Tomipa'n Neinou a kholang ua apeipi nuom ziehin a pi nu (Sungnu) kungah Neinou tunsa gaw diingin achielta themthom hi. Neinou nu'n zong a tawp in sagaw diingin ang phasahpita hi. Tomipa'n innkem apat voh ann pieh in avohte ahan hi. Innnuoi apat a vohpi tuuh-nga khat ang pei a, "Ka pi, ka pi, tami ahitai?" achi a, a pi'n, "Hi naisih" chi'n aban banin a dong dongta hi. A tawpin a vohpi tuuh-giet pen uh hing pei in, "Ka pi, ka pi, tami ahitai?" chi'n adong thethu hi. A pi in zong zada in, "Hita e" achileh innkem apat tua vohpi tuuh-giet bawsuh pai in a ngingku pet in a shi a dawnta hi. Sawtlou in a voh zong shidang in ashita hi. Tuazou in sa ang bawlta ua, Tomipa zong sabawlna ah ang kikumthaw ta a, sa ang bawlpita hi. Tomipa zong sasem in ang pangta ngei a, asa semte a beu hoi deudeute tuong vang ah a khesuh zelzel hi. Tuachingin a temta tuongvang a khesuh in, "Kadei ka temta khietsuo ing e, naupangte ka temta hing vatop piehta un" chi'n naupangte asawl hi. Naupangte a utlou chiengun, "Naupangte zong sawl zong sawlha gam uteh" chi'n ama a tawm diingin ava kuon zel a, innnuoi a sabeu a khiette ava nedap zel hi. Naupangte'n amu ua, "Khuna pa'n sasiel ne ei" achi'n a kikou ua, ama'n, "Naupang liemliem saphia khawng" a mawh chi zel hi.
Sasem zou in a pi'n sa ang huonta hi. A pinu sa huonna ah toupai in atui ang soupat in, "Ka pi, ka pi, i sa min tava" achi paita hi. A pi'n, "Min naisih, inn sahte inn ah tuibuuh vasiim phot in" chi'n asawl hi. Innsahte inn ah tuibuuh ava sim a, sawtlou in a pi kung ang tungkia paita hi. "Ka pi, ka pi, i sa min tava" achi kia themthum hi. A pi'n zong, "Min naisih, inn hangtete inn ah tuibuuh vasiim phot in" chi'n asawl kia hi. Innhangte inn ah tuibuuh ava sim a, sawtlou in a pi kung ang tungkia paita hi. "Ka pi, ka pi, i sa min tava" achi kia zel hi. A pi'n zong, "Min naisih, inn maite inn ah tuibuuh vasiim phot in" chi'n asawl hi. Innmaite inn ah tuibuuh ava sim a, sawtlou in a pi kung ang tungkia paita hi. "Ka pi, ka pi, i sa min tava" achi kia zel hi. A pi'n zong, "Min naisih, inn siate inn ah tuibuuh vasiim phot in" chi'n adawng hi. Innsiate inn ah tuibuuh ava sim a, sawtlou in a pi kung ang tungkia paita hi. "Ka pi, ka pi, i sa min tava" achi kia hehu zel hi. A tawp tawp in a pi'n zong chimtaah in, "Min in min sihleh kithua ta vuo" chi'n ang thuasahta hi.
Ann ang neeh chiengun zong Neinou hepi kibawl in sabaah te teng mengmeng in Neinou masangah akoi dim hi. Tomipa'n, "Neinou, Neinou, sabaah bangza na khawng tai?" achileh Neinou in, "A baah khatna diing kimtuh linlien" chi'n adawng a, Tomipa kungah, "Nang bangza na khawng tai?" chia adoh leh, "A baah thum na'ng kimtuh linlien" chi'n Tomipa'n ane pialpual hi. Tomkhat lou in, "Neinou, Neinou, sabaah bangza na khawng tai?" chi'n a dong kia a, Neinou in, "A baah thum na'ng kimtut linlien" achi a, Tomipa adoh kia leh, "A baah sagi na'ng kimtut linlien" chi'n a dawngta hi. Tambanga bawl hehu in atawp in ann ang nezouta uhi.

Neinou tunsa ang nezouta ua, Tomite khuo a pei diingin ang kithawita ua, sabeng po diingin anau zong a kizawpi ta uhi. Tuachia apei pei uleh luita khat ang tungta ua, tuanah sun-ann ne diingin ang tawldamta uhi. Sun-ann aneeh zou un Tomipa'n Neinou kungah, "Mihiem pheiphung suon in na suon nuom ei, vajuong len in na leng nuom ei?" chi'n adongta hi. Neinou in zong, "Ou, vajuong len a ilen thei tah in nuom bou vei" achi leh Tomipa'n zong Neinou a mei a ziellawm in a lenpita vengvong hi. Neinou naunu a nuasie ta ua, amanu zong dakawm leh zau kawm in china diing theilou in aka pumpum in ang kinuale ta hi. Inn ang tun tahin anu kungah, "Taha nu, taha nu, na tanu deinou muolsawm muolza kaan in, tumphe bangin muol tumta uh" chi'n thu umdante ahil sieng sitset hi. Tambang thu azah chiengin Neinou nu zong ang lungkham ta mama hi.

Tomipa khut sung apat Neinou laahkhiet diingdan a ngaisut sut maita a, atawp in, "Ka tanu Tomipa khutsung apat lazou diing aum leh ka voh gaw pieh vangin, bumansi chieng khat leh zubeel tuuh kuo tawh mesah vangin, ka tanu tawh kitengsah vangin, ka gam kimkhat ka hawm diing hi" ang chita hi. Tuachi'n khosunga tangvalte hing kipan in Neinou nu masangah ang ki-apkhe leulouta uhi. Neinou nu'n, "Vohthau sabah tongkhat, bumansi chieng dim tawh na neeh zou diing uh, zu sielki tongkhat dim na dawn zou diing uh, inndung-innvai na kaan zou man diing, suhtai sagi na palsan man diing uh, na siellum uh van langah lehtou unlen, tuol a ang tuhsuh masangin muol a vaujam kihung na thalpi tawh na kaptan man diing uh, " chi'n tangvalte hatna aban abanin ang patepta hi. Koima'n a bawlzou sih uhi.

Phuthil Leh Nantal Neinou Hunkhe Diing: Tualaitah in Phuthil leh Nantal a ninu uh kawmin aum ua, a ninu un tuabang thu ang zah chiengin, "Ka nau Nantal in bawl zou ma diing hiven" achi hi. Tuachi'n a ninu un Phuthil leh Nantal ang zawpita a, ang patepta hi. Neinou nu thugen zousie Nantal in baisamtah in ang bawlzou ta a, Neinou sui diingin a namsau, a thalpi leh a siellum tawh gamchin muolchin ang kanta uhi. Nantal khu mi hangsan leh thahat ahia, a U pa Phuthil khu mi meipuo, nusuoh leh ngeehham khat ahi hi. Lampi a apeina munte ua buonnawi lah ah Topi ketot Phuthil in amu bep in zou in, "Nantal naudei, tami bang kehoh?" chi'n adong a, Nantal in, "Zu kehoh, va kehoh" chi'n adawng hi. Tuabanga amu zousie adoh doh chiengin a naupa Nantal zong hing thangpai in, "To kehoh, mu kehoh" achi a, Phuthil zong zau seng seng aw ling kawm in, "Nantal naudei hichi'n chi sih ve, keipi zau ing" ang chita hi.

Nantal in Phuthil Nuasie: Tuachi'n Phuthil in anau Nantal azui ngam nawnsih a, Nantal in zong munkhat ah Phuthil umna diing kul khat khawpieh in kul sungah tuinaah khat khuot pieh in Aahluital khat leh Zawngpi khat tawh a nuasieta hi. Nantal in Phuthil kungah, "Ka shi leh tami tuinaah ang nieh a, aahluital suong ang dup diing hi" achi a, tuachi'n a nuasieta hi. Tomkhat zou in a zawngpi'n tuinaah ava khoi a, atui ang niehta hi. Tuachi'n Phuthil in zong Nantal shi hita chi'n alung aleng mama a, akap ngetngut a, tuazou in zawngpi tawh ana kitengta uhi.

Nantal zong ama tangin Tomipa leh Neinou sui diingin ang peipei a, Tomite kho khat ang tungta hi. Tua khuo ah meithai nu inn ah Nantal ang tungta hi. Neinou a mukhah leh mukhalou adoh chiengin meithainu'n Neinoute inn ahilta hi. Tuachi'n Nantal in zong meithainu a temta pie in Neinou vape diingin ahilta hi. Tuachi'n meithainu'n zong tua temta Neinou ava pieh leh Neinou in zong Nantal temta ahilam atheita a, meithainu kungah temta neipa a inn ua haw diingin ahilta hi. Tuachi'n Nantal zong Neinoute inn ah ang tungta hi. Thu umdante a kihil zou un Nantal in Neinou kungah, "Na pasal hei a haw ahiei?" chi'n adoh leh Neinou in, "Ka pasal gamvah ahia, hing tung leh hing hinkhawi mawngmawng sih va" chi'n agen hi. "Ang tun chiengin bang ang chi tun ei?" chia Nantal in Neinou adoh leh Neinou in, "A bil langni ah sakhi hing khai vanin, a lieng ah sazuh ing povan in, a eel ah ngaltang hing puo in inn ang tung diing hi" chi'n ahilta hi. Nitaah lang a pasal ang tun kuon in Neinou in Nantal a khintung ua pheh kiziel sungah a koita hi.

Nitahlang in neinou pasal ang tungta ngei a, inn ang tunin, "Neinou, Neinou, tuni'n i inn liem gimnam, liem gimnam" chi'n kawm teng along kawikawi hi. Neizou in zong Nantal amu diing zausah in, "Tu panpan a nang theipan amah? Liem gim kanam lam theisa sa a nang lah hilou i? Liem gim nam nangsah leh hing kikhul tave te" chi'n a pasal phawh leh housiet athuo a, a pasal zong kisuongla pialpual in, "Nang nu, ka gil kiel e, ann hing thua aw" achi zawta hi. Ann ang neta ua, Neinou in sabeu tuituoh te a khintung ua pheh kiziel sunga tu diingin, "Hio, lungmeh, kaumaw natai ta uo, ka Pasian ka lungzai natai taw" chi asep zel a, Nantal in tuate ana nezel hi. Tomipa'n zong Neinou chidan ching in sagu hiem tahtah khat apaitou leh Nantal talpaang akha a, talpaang leikou chitah ma shisan ang luongkhe zenzonta hi. Neinou zong kipan pai in, "Sashipa, dawngchiepa, na gongkha, na dangkha, i gaptunga ka sashi koi na kibosah tavele" chi'n a khintung ua ka diing a kisah leh Tomipa'n, "Keima'n i sashi vasin vang" chi'n a luoikhe suh hi. Tomipa aka tou laitah in Neinou in, "Tuanah na maitang ah lungmeh khat" achileh zauseng in Tomipa zong a katou ngam nawnsih hi. Tuachi'n Neinou katou in Nantal talpaang ava tuun piehta hi.

Tomipa'n a thei diing azau mama ziehin Tomipa maiphat bawl in ajut sipsep a, zu chia hoitah sum in Tomipa ang te khamta hi. Tomipa'n zu ang kham tahin tuongphei lai sena kinei in, khopawhlou in alum helhulta hi. Neinou in siatull emsa in Tomipa chiltaw adep pieh leh Tomipa thakhat a khanglou in, "Tulaitah a koi ahiei ahing tha sawm?" chi'n a kihei pelpol hi. Neinou in, "Tu laitah na zukham laitah in gelte muol ah hing suoh leh nang hung zou na diei chia ka etna hi" achi a, Tomipa zong a iimu suh kiata hi. Zu tampi tekham nalai in, Tomipa hoitah in ang kimu sahta hi. Tuazou sawtlou in Neinou in a siatull emsan hing ladoh kia in Tomipa bil avu pieh leh Tomipa'n khuo aphawh tasih hi. Tuachi'n Nantal zong a kibutna apat hing kumkhie in Neinou a taipi sawmta hi.

Nantal in Neinou Hunkhie: Neinoute innsahnu meithainu kungah Nantal in, "Tu'n mi kisa a, pasal kisa a ahing nuadel sawm leh ka bawl zou bangbang hing bawl tadi henlen, abawl zou leh hing del hen" chi in a sum uh atum keeh a, inndung innvai akan a, suhtai sagi a palsan a, a siellum van lamah lehtou in tuol ang tuh masangin khomuol a vaujam kihung a teipi'n a kapsan hi. Tamteng a bawlzou in Neinou a taipita hi. Zingkhuo ahing vaahta a, Tomipa zong ang khanglouta hi. A kimai pelpol leh Neinou ana umta sih a, thakhat thu a thoutou pai in innmai kalkhat asuo pai a, Neinou umna asui kawikawita hi. Tauchia Neinou a suimaw bep in a innsahnu kungah adonta hi. Innsahnu'n, "Pasal khat in ang pui mangta a, ama na nuadel sawm leh sum na tupkeeh a, inndung innvai an kan a, suhtai sagi na palsan a, khomuol a vaujam kihung na teipi a na kapsan masah diing ahi. Tualou in nuadel sin" chi'n agenta hi. Tomipa zong kipan pai in sum atup leh a keeh zousih a, inndung innvai akan leh a kan zousih a, suhtai sagi a palsan sawm leh a palsan zou sih a, a siellum van langah lehtou in tuol ang tuhsuh msangin khomuol a vaujam kihung a teipi a akap leh a kapsan tasih hi.

Nantal in a bawlte abawl zoulou vangin kipasal sah teitei in zau leh kingamla pumpum in ang delta hi. Khomuol ang tuntah in vata len in ang leng vengvong maita a, muolkhat kalkhat a suo vahiau hi. Tuabanga ang naudel hehu chingin sawtlou in Neinoute ang nuaphah dihdihta a, Neinou a kinuahei phei leh Tomipa thangpai leh gim kisa a bahkai niainuai khu a galmuta hi. Tomipa'n Neinou kunga na kawl diingin thu apie a, hilezong Neinou khawl nuomlou in Nantal tawh tahkheh chi'n ataita zinzen ua, a kidel delta mai uhi. Sunni hing tum in khuo ang muita a, ang gim tuoh ta ua, Neinou leh Nantal zong lampiel in tungvum pang khat ah ang kibu ua, tuanah ang tawldamta uhi. Tuahun in Tomipa'n zong Neinoute ang muthei nawnlou chiengin ang tawldam ta a, Neinoute kibutna tungvum pang khatlang ah ang tawldam ta laizang hi. Zanlai a Tomipa tungvum kiviel a avah kawikawi leh liem (mihing) gimnam ang zata hi. A sui kawikawi a, amu zousih hi. Tuachi'n Tomipa'n zong aphui ahing samta a, ama zong khuoipi a hing kileem in tua mun zousie ah alaam laamta hi.

Nantal in Tomipa That: Tuahun laitah in Pasian pa leh Lungzai hing kihou in Pasian pa in, "Miliem (mihing) i panpi diei, saliem i panpi diei?" chi'n Lungzai a dongta hi. Lungzai in, "Miliem in thazou matzou anei chiengin ang thei gige a, zu leh sa aneeh kuon chiengin zong 'ka Pasian natai aw, ka Lungzai natai aw' chi'n sabeu lienlien butang lienlien leh zu tuituoh sa tuituohte ang pemasa den a, ang patawi gige hi. Hilezong, saliem in tambang thute a chitaah sangin a tuohtuohna mun ah ane a, keen a atuoh leh keen ah ane a, zanga atuoh leh zangah ane hi. Bang diinga mihiem i panpi lou diing ahiei? Mihiem panpi vai" chi'n Pasian pa kungah ang genta hi. Tuachi'n Pasian pa in zong Lungzai thugente dih asa a, tuabang a bawl diingin ang kithukimta uhi.

Neinou leh Nantal zong tua tungvum pangah ang tawldamta ua, ah iimuta uhi. Nantal in a janmang in aw khat azata hi. Tua awging in, "Nantal na tunga khuoimu khat hing laam e, na lal hi e, na namtem jun in vatsan ta'n" achi hi. Nantal zong thakhat a khanglou pai in a namsau satkhie in tua khuoimu laam pen a vatsan a, tunni a kisuosahta hi. A vatsan zou a tuol a ang kiet tahin khuoimu hi nawnlou in Tomipa luong tunni kisuo khu ang kesuh dup mai hi. Tuazou in tuamun nuasie in Neinou leh Nantal ang dingkhe kia ua, gampalah khat ah ang gieh kiata uhi.

Innlang zuon a hing peizel in, Nantal in Phuthila diinga kul a khawsahna mun ah Phuthil ang manawta uhi. Phuthil in Nantal pen Tomite khuo a pei diing ahileh hing suohta sih va chi leh ama guoh a beidong kisa gawp in zawngpi khu ana kiteenpita hi. Neinou Nantal a u pa umna ang tun diing chiengun zawngpi khatin lamkaal ah sing ana puo hi. Tua zawngpi amu bep in, "Zawngpi sing puoh lam theikha nai sing e" chi tawh satlia athu pai a, a thungpi ah ang pota hi. Phuthil kung ang tun tah un Nantal in tua zawngpi khu a u pa maisang ah leh phei in, "U aw, tami zawngpi hing emmin aw" achi leh Phuthil zong kideh zoulou in kapkawm in, "Nantal naudei, tami na mou hilou i?" chi'n akapta hi. Nantal in, "Zawng leh mihing kiteeng ngaisih" chi'n a u pa a phawhlaw hi. Tua zawngsa ang huonmin zou un ane ua, Nantal in a u Phuthil khun zawng huoh aneeh diingin apie hi. Phuthil in tua zawngsa tui saseng in, "Nantal naudei, tui vaphiam nabou ee" achi hi. Ann ang nehzou un innlang zuon in ang kalsuon zel uhi.

Leimidawngte Tawh Kinilna: Munkhat ah ni hingtum zelin tumphuol satin ang giehsawm kiata uhi. Tuamun pen Leimidawngte umna tawh kinaina mun ahi hi. Leimidawngte'n Neinou a melhoi mama hi chi ana theita uhi. Tuaziehin Neinou khu guh mang diing leh Nantal te unau apat laahpieh diingin ang kisata uhi. Leimidawngte gaal khat langa pangin Nantal, Phuthil leh Neinou mun khatlangah a pang uhi. Jan hing sawt hiei hiei in Leimidawngte'n, "Ka gal uate koikoi na kiniil uoi?" ang chiengun Nantal in, "Keima Nantal, Phuthil leh Neinou tawh ka lum tawh ka namsau tawh, muol a salang katha, keima gunli lang kabah, keima meikam kuong ka bah" chi'n a dawng zel a, Leimidawngte zaushi in a kikhin mang zel uhi. Tambangin sawtkuom tah Leimidangte leh Nantal ang kiniil uhi. Jan ang sawt hiei hieita a khovaah kuon pawlin Nantal zong gim kisa in Phuthil Leimidawngte tawh kiniil diingin ang ngansie a, ama ang iimuta hi. Leimidawngte'n, "Ka gal ate koikoi na kiniil ua?" ang chi kiata uhi. Nantal thuhil danin agen zel a, Leimidawngte'n anai ngam sih ua, a nuatawn valuoi zel uhi. Jan hing sawt deudeu in Zingkaal ang hikuon in Leimidawngte'n, "Ka gal ate koikoi na kiniil ua?" ang chikiata uhi. Phuthil zong iimut suoh kawmkawm in, "Nantal tawh gunkuong a salang katha, keima gunli lang kabah, Nantal meikam kuong abah" chi'n ang dawngta hi. Phuthil ngehham Leimidawngte'n ang zah tah un maingap in ang busimta ua, Neinou ama'n ua, Phuthil lei adawkhiet pieh ua, Nantal bangma a law ngam sih ua, Neinou a taimangpi ta uhi.

Khuo ang vahta a, Nantal zong ang thouta hi. A kim avel a-et kawikawi leh Neinou mulou in a u pa Phuthil kungah, "Neinou hei a um ata ama?" chia adoh leh Phuthil in adawng mawngmawng tasih hi. Leimidawngte sim ahilam hing theipai in, Neinou leh a u Phuthil lei lahpieh ua, taimangpi uh ahidan athei tahin a lungdong ta mama hi. A u pa'n zawpi in Leimidawngte peisuhna mun a phaipheng pouna mun a kawhkawh tamai hi. Nantal in zong a china diing theilou in, "Tami sunga na luong na baan um diing i?" chi'n phaiphung ang bawkhiet leh ana hawmsuh pengpong a, a etsuh leh Leimidawngte khuo a galmuta hi. Nantal in zong khau khat sat pai in Phuthil kungah, "Tamnah na ngah inlen, keima va kumsuh vangin, 'Phuthil, Phuthil na khau hing junn aw' kang chi chiengin na khau hing junn suh in" chi'n a thuhilta a, Nantal khu Leimidawngte khuo ah ang kumsuhta hi.

Nantal in Neinou leh Phuthil Lei Lazou: Leimidawngte khuo ang tun tahin Leimidawngte zong Neinou leh Phuthil lei amat uh ai in guolnop ana bawl zengzung ua, zu-le-sa ne in ana apmai vengvung uhi. Nantal in zong leimidawngte kungah, "Neinou leh Phuthil lei hing pie un! Nang pieh sih uleh ka lum hing thing in ka tei hing khaw in, ka thal hing kaap leng na unpi un na shi gam sieng diing uhi" ang chita hi. Leimidawngte'n bangma'n a thusim sih ua, "Nanglum nathin a, nang tei na khaw a, nang thal na kaap vangin koi khuo koi tui shi sihva" chi'n adawng uhi. Tuachin Nantal in zong alum ang thin a, a teipi ang khaw a, a thalpi ang kap leh Leimidawngte tamkhop tah khat ang shita uhi. Tuachi'n Leimidawngte zong zau in Neinou leh Phuthil lei a manlang in ang pepaita uhi.

Nantal in Neinou leh a sanggampa Phuthil lei ang taipita a, ang kumsuhna kohawm a tun tah un Neinou leh Phuthil lei a khikhawm a Phuthil kungah, "Phuthil, Phuthil na khau na jun aw" chi'n a kikouta hi. Phuthil in zong a khau na junpai in Neinou leh ama lei ana lata a, alei a vaw leh a hamthei kiata hi. Tuazou in, Phuthil in Nantal kaitouna diingin a khau ahing khesuh kia hi. Phuthil in Neinou duongsuoh amu chiengin a deigaw mama ta a, Neinou a tan theina diing lampi ang sui panta hi. A khau ang khietsuh zou in Nantal in zong khau mong tupai in, "Phuthil, Phuthil na khau na jun aw" chi'n a kikouta hi. Hilezong Phuthil in a khau a jun nuomta sih a, Nantal in khau jun diinga asawl chiengin a ut dandan a na dawng in, "Sattan tan ta'n na china ama?" chipou in adawng dawng maita hi. Nantal zong thangpai seng kisa in, "Sattan aw, na luong tawh, naban tawh" achi leh Phuthil in zong tua khau khu a sattan paita hi. Neinou in Nantal ngai mama nanleh bangma alaw theita sih a, kap in mau mau taleh a phatuom sih hi. Ut in ut tasihleh Phuthil a zui mai angaita hi.

Nantal Leimidawngte Khuo Ah: Nantal zong beidong in Leimidawng te tawh ang tengkhawmta a, tuachin Leimidawngte khat zi in ang neita hi. Hunte hing bei zel in ta li ang neita ua, hilezong Nantal khu Neinou maisuo kilawm mulou in a lungkim theisih a, Neinou ma angai vangut hi. Tuachi'n Nantal in nikhat a innsahnu kungah a lungkhamna ang kumta hi. Neinou a ngaidan leh ama lou a hing zoulou diing ahidan a genpi a, a lungjuonna thute zousie a genpita hi. A innsah nu'n zong Nantal hepi in Neinou kung a tuntheina diing lampi khat ang kawhmuta hi. A innsah nu'n, "Kang-gui khat suon lechin a kang-gui ang jamtou diinga leitung tawh ang kizop chiengin kang-gui a katou tou in leitung gam na tungthei diing hi" chi'n ahilta hi.

Nantal in zong kang-gui khat ang suon paita hi. A zi nu'n a lungsim thei ahimanin a tate kungah, "Na pa kang-gui suon pen a ziih na sitan paipai diing uh ahi. Hing khang leh na pa'n leitung gam ang zotsan diing hi" chi'n a tate a hil a, a tate'n zong a pa uh kang-gui suon khu a ziih (mongdawn) a sihtan paipai uhi. Hun hing bei zelin Nantal in a kang-gui suon khantheilou ziehin a lungkham kiata a, a innsah nu kungah ang guitam kiata hi. A innsah nu'n zong tua kang-gui khu a tate'n a ziih a sitan louna diing ua a tate gi diingin asawl hi. Nantal in zong a tate kungah, "Kang-gui ziih sihtan kia aum leh ka tha diing ahi" chi'n a tate a gita hi. Tuani apat kang-gui khu hing khangpai in jankhat thu in leitung tawh ana kizomta hi.

Nantal in zong hun ngahlou in a kinthei lampen in tua kang-gui a ka diingin ang kithawi hi. A tate'n zong anua ah del lemlum pai in, "Papa kei zong leitung ah hing zawpi in" chi'n a pa uh a kaata uhi. Nantal in zong a tate kaa zaw azah chiengin a lungsim a sunkha a, a naahngeh na in a tate a taisan ngam tahtah sih hi. Hilezong Neinou a ngaina khu a lien taluo a, Neinou maisuo mu diing kaal a ngahla mama zel hi. A innsah nu kungah hing pei kia in a thu umdan zousie ang genpita hi. A tate'n a kaa chiengua a pawtsan tentun theiloudan agen a, Neinou mu diing kaal a ngahla zawh dan zong a genpita hi. Tuachi'n a innsah nu'n, "Tua kang-gui a na katou kia chiengin na thungpi sungah vaineel puo inlen, na tate'n ang kaa chiengun na thungpi sunga vaineelte a mai uah thekhum lechin a mit uh atang diing, a mit uh anuoi lah un leitung gam na tungman diing hi" chi'n ahilta hi. Nantal in zong a innsah nu thuhilte zuipai in a thungpi sunga vaineel lomtang khat puo in tua kang-gui ah ang katouta hi. A tate'n, "Papa kei zong leitung ah hing zawpi in" chia ang kaa tahun lungleng pumpum in a vaineel puohte a sim dimtah ang thesuh paita hi. A tate'n amit uh anuoi kaal in manlangtah a katou pai in leitung gam ang tung theita hi.

Nantal Leitung Gam Hing Tung: Nantal leitung gam ang tun chiengin Neinou leh Phuthil sulnua ang zuisawm hangin sil zousie ana kilamdangta hi. Beidong kisa in ang vahvah a, thakhat in Sa-nga khat in aah khat ana em amuta hi. Hing naiphei in, "Hei a namat ahiei?" chia adoh leh gintat lou pi'n, "Neinoute inn ney a kamat ahi" ang chita laizang hi. Nantal in zong, "Na aah keima'n hing emsah vangin Neinoute inn ney ah aah khat va man kia inlen, nang peina lampi ah aahmul hing bot suhsuh in" chi'n asawl hi. Sa-ngah zong taipai zinzen in Neinoute inn ney ah aahpi kang khat ava manta a, ang peina lamdung ah aahmul ang bot suhsuh hi. Nantal kung ang tun tahin Nantal in a aah ana emta sih a, "Aah na guh chiengin em sese lou in amul botpai inlen kineeh pai in, hilouleh aah neite'n hing del va un ang that giap diing uhi" chi tawh a aah tuol senan aneita hi.

Tuana patin Nantal in aahmul kibot te ang zui zui a, tuachi'n Neinoute innhang ang tungta hi. Neinoute inn a atun pai diing lah a zum ziehin Neinoute innsahnu inn ah khiba zuah kinei in tuanah ava tungta hi. Inn nei nu'n a khiba zuah a lei nuom sih a, Nantal in tua khiba a innhangte (Neinoute) va zuah diingin a ngen hi. Thu leh laa tuomtuom ang kikup chiengun Neinou in a ngainou tongsuo ana manghil naisih a, ngai gimsii nam sa in Nantal um lam ana thei paita hi. A dipkuo in, lungdamna leh kisuonlana tawh kidim in Nantal tawh kimu diing kaal a ngahlata mama hi. Tuachi'n innsah nu'n Nantal khibate Neinou ava zua a, Neinou in Nantal khibate amu chiengin Nantal meel mulou a um zoulou in a khibate khu a neipa mama tawh kilei diingin a innsah nu ahilta hi.

Nantal Leh Neinou Kimuna: Tuachi'n a innsah nu'n Nantal kungah agen a, Nantal zong Neinoute inn zuon in ang peipaita hi. Phuthil khu tuami ni in gam ana pawt a, Nantal leh Neinou nuomtah in ana kimu ua, mawng bang kikawi in, iitna simthu khau bang suutin, daibang theng theilou iitna ninou ang suoh kiata hi. Neinou in kisuongla pumpum in thu umdan zousie ahil sieng sitsetta a, Nantal in zong thu umdan zousie a genpi hi. Nantal zong thangpai sengseng in Phuthil khu nop hinsah lou diingin khensatna aneita hi. Nitahlang in Phuthil zong gampawt ang tungta a, Nantal amu chiengin zau seng kisa in Nantal masangah tuol sena'n a kinei a, ngaidam angenta hi. Nantal thangpai mama nanleh a u pa tunga khut hah diing lah a utsih a, tuachi'n Phuthil kungah, "Nasep na utzaw ei, aah hun na utzaw ei?" achi a, Phuthil zong a thada nou tawh, "Aah hun utzaw ing" achita hi. Nantal in zong Phuthil ngalta gu hieh tawng pieh in heima a pawt theilou in aah hung maimai diingin akoita hi.

Nantal leh Neinou Shina: Neinou in Phuthil gilou asa mama a, zong a muda mama hi. Asin a asin zou nawnlou chiengin Phuthil daptha theina diing lungsim ang neita hi. Nikhat Neinou in a ann huon na ah ame diing un sing ang gawtta hi. Nantal a diingin sing a gawtpieh a Phuthil a diingin ai agawt pieh hi. Phuthil in zong Neinou in ama diing ai gawt ahidan ana guhthei hi. Neinou in ann ang thua a, ann ne diinga ang kisah laitah un Phuthil in, "En un, tuana sieltal lienpi ni kisu uh" achi leh Neinou leh Nantal zong dingkhie in tua siel kisute en diingin ang taiphei pai uhi. Phuthil in zong ama diinga ai kigawt khu Nantal masangah ana khin a, Nantal a diinga sing kigawt khu ama ang ah ana khin pai hiau hi. Ann ang neta ua, Nantal in ai kigawt pen ang neta a, Phuthil in sing kigawt pen ang neta hi.

Ann nehzou sawtlou in Nantal in a ann nehte gui in ang buoise pai a, tomkhat lou in a shita hi. Neinou zong da seng kisa leh china diing theilou in kaatam ang lou a, "Ai kaden ai kaden aw, Phuthil a di'a ai ka den; Sing kaden sing kaden aw, Nantal a di'a sing ka den. Nantal luong in sawng tazaw, Nantal na hankuong ah sielching naupang tanglam e" chi in hasetah leh tawp theilou in akap hithit maita hi. Da sengsengin a lungmawl gawpta a, khophawhlou in ang bupshita hi. Tua kaal in Nantal ana vuiliem manta uhi. A bupshi na apat a ang khahlaw chingin zong Nantal min theibang lou lou in, nisim in huntengin a tha leh zung a kiem hiei hieita hi.

Nantal kivuina hing sui in avaah kawikawi a, hilezong amu zou tasih hi. Lungkham tah a avah kawikawi lai in sielching naupangte tawh kituoh in Nantal kivuina adoh leh amaute'n ahilta uhi. Neinou in amaute kungah, "Nantal luong na toukhie unlen, na tokhiet zou chiengun keima zong ka namtem tawh kidawt lia vangin Nantal tawh hing vuikhawmta un. Tuazou chiengin ka khiba kihawmta un" chi'n a chielta hi. Sielching naupangte'n zong Neinou ngetna thukimpi pai in Nantal luong khu a toukhie uhi. Neinou in a ngainou luong amu chiengin laidip nasa taluo in, a ngainou umlou a simleitung a guobang hin diing ngaplou in a namtem hiem nou junkhie in a laidip ah aphutta hi. A ngainou tawh a jalna a jal khawm diingin aluong tungah bohsuh in a hinna in a tahsa a pawtsanta hi. Tuachi'n sielching naupangte'n zong a khiba la in a kihawm ua, Nantal leh Neinou a vuikhawmta uhi.

Nantal leh Neinou Kikhen Theilou: Thu umdan Phuthil leh a kho mite'n azah chiengun a thangse mama ua, Neinou leh Nantal khen sawmin a kivuina ua pat toukhie in Neinou pen luigal langkhat leh Nantal luong luigal langkhat ah avuita uhi. Hun hing peitou zelin a kivuina tuoh uah mawng kung khat tuoh a hing pou in tua mawng kung tegel khu a dawnlang ang kikawituo uhi. Khomite zong thangse zelin tua mawng sing tegel khu ang phua sawmta uhi. Asat sat vangun apua theisih a, gimseng kisa in mawngsing hiim nuoi ah a sun-ann ne diingun ang khawl ua, sun-ann aneh laitah in tua mawngsing tegel hing kipua in mi tampi'n a shilaw uhi. Khomite zong thangpai sengseng in tua mawngsing tegel khu a sat nennen ua, munkhat a haltum diingin ang koikhawmta uhi. Mei ang taw chiengun tua mawngsing a kuong thei mama sih a, sawtpi a buoipi zou un gim kisa in a singtung ah tou in sun-ann ang neta uhi. Sun-ann a neehkhawm laitah un thakhat in mei hing kuong in mawngsing leh mite a khozang un kangtumta hi. Tualaitah in thakhat in mei-am tang singseng ni hing kileh tou in vanlaijol ah aleng tou uhi. Tuania patin mite suhkhah theilouna vantungah aahsi ni in a taang denta uhi.
***************************
Ref:
Tami tangthu pen ka Pi leh pute'n bedtime story dan a ang gen uapat ka theidan a kang gelsawn ahi banah Pu Philip Thanglienmang blog www.http://zoculsin.blogspot.com apat a zong themkhat hing ki etkaah a kigiel ahi hi.

Khupching leh Ngambawm

Khupching leh Ngambawm

Khupching leh Ngambawm pienna: Nidanglai in nupi ni a kingai mama ua, hunkhat zou in ang gai tuohta uhi. Agil uh anat chiengin a gil uleh agil uh a sutuo ua, adam zel hi. Lamdang lah asa ua, zong a lungdam mama uhi. Tuachi'n, "Lawm ta inei chiengin ang kibah uleh kizawlsah vai in, numei leh pasal ahileh kiteengsah vai" chi'n ang kithukimta uhi. Ngaina bangin ang suohta ua, numei leh pasal ang hita hi. Tuachi'n numei nu min Khupching hisah in pasal pa min Ngambawm a hisahta uhi. A neulai un zong Khupching leh Ngambawm nauluoi tuomtuom a asiel chingun a kapkap ua, nauluoi khat a asiel khawm chingun atai uhi. Natna satna anei chiengun zong naupangte a koikhawm chiengun adamzel uhi. Hunte hing peitou zel in, Ngambawm pa ang dammaw a, tomkhat lou in ashita hi. Tuachi'n Ngambawmte nuta in hinkhuo hamsatah ang zangpanta uhi. Ani ani in a hindan uh ang kihengta a, nidanglai a annkhing tuilum kham gigete khu neeh-le-dawn muzou nawnlou a umta uhi. Khupchingte tawh tomkhat sung a ki-iit mama ua, hilezong bangtan amakhat zou chiengin azawng leh ahausa thu-le-la kikumthei nawnlou in ang kigamla deudeute uhi. Ngambawm khu taga tahtah ang suohta a, Khupching nu'n a mahpa diing amu chiengin lungtung zou nawnlou in a kamchiem tawpsan ang sawmta a, Ngambawm zong a inn ua hawsah mun nawnlou in, Khupching tawh zong ang kipawl sah nuomta sih hi.
Khupching leh Ngambawm Zawltaina: Khupching nu leh pate'n Ngambawm a inn uah zong ang hawsah nuomta sih uhi. Khupching in Ngambawm kungah, "Ka tuun vabie aw, ka zuo vabie aw; Khokhaal tuibang hing lave aw" chi'n Ngambawm kungah a ngen ngen maita hi. Ngambawm zong kipan pai in Khupching nu-le-pa houpi in Khupching tawh umkhawmsah diingin angen ngutngut maita hi. Hilezong Khupching nu-le-pa'n Ngambawm a mu chiengun a lungtung zou sih ua, a ngetna asang tasih uhi. Tuachi'n Ngambawm in, "Na tuun lah bie'ng e, na zuo lah bie'ng e; Khokhaal tuibang laah diing phallou u'ee" chi'n Khupching kungah agenta hi. A tawptawp in a ki-iitna kaal ua Khupching nu-le-pa kigol zing pen chimtaah in ang zawltaita uhi. Singnuoi gammuol ah hing khosa in, hamsatna chinteng ang sinta uhi. Mite tawh kimu ngamlou in singnuoi gammuol ah sawtpi ang khosata uhi. Hun sawtpi ang khosah zou un bangteng hileh i nu leh pate lungkimta va uh achi chiengun innlang ah ang kileta uhi. Gamsung a ateen zou uh zong hing sawtta ahimanin a puonsilte uh sesieng in gamlah a sielna niih leh puon diingin ang zomkhawmta uhi. Tuabanga inn angtun chiengun mite'n, "Khupching leh Ngambawm, liengvai seng sang ee; Gam a thelna silpuon in nei uh" ana chi uhi.
Inn ang tun tah un Khupching nu leh pate'n Ngambawm deilou in Khupching tawh a hingtang in ang khenta uhi. Ngambawm te genthei sengin Khupching nu leh pate'n a maahpa diingun zong a dei sih uhi. Ngambawmte nuta zong a khuo uapat nawsuo in a umta ua, china diing theilou in Ngambawmte nuta zong a pute khuo ah apemta ua, tuanah a khosata uhi.

Khupching Lungleen Natna: Ngambawmte nuta ang peem chiengun Khupching lungleeng in ann zong nelou tui zong dawn zoulou in a lawmpa ngai in avul ningniang a, a lunggel asan seng ziehin tomkhat zou in ang china ta hi. Siempute'n ang thoi sah ua, a siemna pen uleh ahithei dan hoipen ua athoi vangun a damzou sih hi. Siempute'n zong a lunglen seng zieha china ahidan a nu-le-pa ahil ua, thoidam thei mai diing ahilou dan leh a lawm ngaipa mu leh dam mai diing ahidan agen uhi. A nu'n Ngambawm tawh kimusah diing lah a phalsih a, a tanu lah a iit mama ngal hi.
A natna ang san deudeu chiengin a nu'n zong Ngambawm ang hansahta mai hi. Ngambawm ang tu'n a, a awsuo azah chiengin Khupching tahsa vul ningniangsa khu shisan in ang tuom hiei hiei a, zong ameelte hing hoi hiei hiei in tomkhat zou in ang damta hi. Nopsatah in tomkhat ang kipawl ua, sawtlou sunga Khupching ang damkhiet chiengin a nu'n Ngambawm peitheita diingin ahil hi. Tuachi'n Ngambawm in Khupching samjam hoipen khat botin tua tawh a kho lang uah a kileta hi. Tua a samjam khu Tuivai lui pieu a suongkawm khat a phuol in a khuo uh atungta hi. Ngambawm peizou sawtlou in Khupching zong atha hing kesuh deudeu in achi ang na kiata hi. Ann nelou tui dawnlou a sawttah lupna tung ngah a aum chiengin a nu zong hing lungkham in siempute'n a thoisah kiata hi. Hilezong, siempute'n agen banguh genzel in, Ngambawm ngai ahidan agen ua, Ngambawm umlou a thoi damthei mai diing ahilou dan agen uhi. Tuachi'n utlou pipi'n Khupching nu'n zong Ngambawm a thuta a, Ngambawm zong Khupching tawh kimu diingin ang diengkheta hi. Tuivai lui pieu a Khupching samjam khu hing puo in, Khupching lutungah a phusah a, Khupching zong tomkhat lou in ang damzel hi. Tambangin hun bangtan amakhat ang zang ua, kilesuh kiletou a, um in Khupching samjam khu Tuivai lui pieu a suong nuoi ah aphuol zel hi.

Khupching Shina: Nikhat guo hazuh a zu in Tuivai lui ana sangletta a, Khupching samjam zong ana tawmangta hi. Hun tomkhat lou in Khupching ang china kiata a, Ngambawm a thoidam diingin ang chiel kiata uhi. Ngambawm zong kilawptah a alawmnu mu diingin ang kithawita hi. A lawmnu meelmu diing ngahlatah a aum lai a tambang thu ang umthei khu a lungdam mama hi. Khupchingte kholam ang zuon a, Tuivai lui ang tun tahin Khupching samjam lah a Khupching tawh nuomtah a kipawl diing a ngaisut lai in Khupching samjam a phuolna suong khu tui sanglet ana khulata a, a samjam zong ana tawmangta hi. Ngambawm chimaw kisa in Tuivai lui dung azuisuh azuitou a, Khupching samjam asui kawikawi vangin a muzou tasih hi. Lungkhem seng kisa in, "A tui dungpi vaitui dungpi kajui e, Zawlching sa bang ka maimaw jel e" chia la sakawm in lungleng leh chimaw in amatang in a buoi mama mai hi.
Muzoulou in Khupching umna lang a zuonta sam a, ang kimu chiengun Khupching zong ang hal a, a shisan hing um in, atha ang hat man mama hi. Damsieng theilou in Ngambawm in a bawlthei teng abawl vangin a damna diing nei nawnsih a, tomkhat zou in Khupching ang shita hi. Ngambawm in Khupching kengtawng ah vaujam sam khat a awsah hi. Ang shi chiengin Ngambawm zong a kholang ua pei diingin a kisawlta hi. Ngambawm a kholang ua apei zou in Khupching shiluong khu ang pawm a, a hankuong hi'n a kot uh hileh ang kita zou nawnta sih hi. Tuachi'n, Ngambawm ahan kia ua, Khupching kung ang tun chiengin, ".......Ching aw lii bang kiem mai taw" achi leh Khupching luong khu hing kiemsuh pai in mihing luong chie ang phata hi. A nu zong thangpai seng sengin, "Na shi nahin a Ngambawm thu naman" chi'n sat achin asat zel a, Ngambawm pei diingin asawl uhi. Ngambawm apei zou chiengin Khhupching luong hing pawm kia leuleu in a hankuong sungah ang kita zou kia sih hi. A law diingdan theilou in a chimaw chiengun Ngambawm ahan kia ua, Ngambawm in zong, ".......Ching aw lii bang kiem mai taw" chi chiengin Khupching luong ang kiemsuh a, a mihing ngaina ang bang kiata hi. Ngambawm zong peisah nawnlou in atawp in ang vuithei khongkhongta uhi.

Ngambawm Singzabuong Bakhietna: Khupching ang shizou chiengin Khupching nu'n Ngambawm ang iitbawlta a, a naunu Sielching a diingin ang bawlsawmta hi. Ni khat Khupching nu'n a lou ua singzabuong pou pen a singba khe diinga chiel diingin ang kuonta hi. Ngambawm te inn ang tun in sawtpi atou a, a vausum pe kawmkawm in a chiel ngamlou in aum a, a vausum abei in zong gen ngamlou in a kileta hi. Khupching pa kipan leuleu in naang lem diing honkhat tawh ang kuon a, Ngambawm te inn atun chiengin a gen ngam tuom sih a, a naang lem diing teng alem zou in, bangma gen ngamlou in a kila kiata hi. Atawp in Sielching ang sawlta ua, Sielching in ava chiel zou paita hi.

Singzabuong ba khe diing chi'n sun ann leh zu tuitah tawh a nu'n Sielching van guon in Ngambawm in a iit theithei leh a mitla thei thei diinga um diingin ahil hi. Loulam ang manawta ua, Sielching zong lampei kimlai pou a kipua khem a kipang zel a, Ngambawm kaithou diing a ngah zel hi. Ngambawm in, "Nungah melhoi leh thahat thoutou ouh" chi'n a phong nuomsih hi. Tuabang pipi'n Sielchingte lou ahing tungta ua, Ngambawm zong singzabuong kungah a katou pai hi. Ni hing sang toutou in nitaah langin Ngambawm zong lungleng sengsengin laa khat ang sata hi.
"A singba khat kazui le, Simte nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Malte nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Suohlam nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni; A singba khat kazui le, Tumlam nungah khat tawh kava kinou e. Kei lunglam shu aum lou Ching aw eima ni" chi'n lungleng tah in laa asa hi.
Sielching in anuoi ah ngah in, "Na gil kielta va, na dang taah tava. Hing kum in, ann ne vai, tui dawn vai" chi'a achiel vangin Ngambawm in a thudon sih hi. Ni ang kaai chiengin Ngambawm in zong a lunglenna thuoh zou nawnlou in, "Ching aw laukha nanei le, vanlaizawl a shimu'n hing leeng aw" chi'a laa asah leh Khupching hagau mushi a hing leng in Ngambawm tuonna singzabuong kungah ava tuong hi. A kengtawng ah vausan Ngambawm in a awsah pen amu chiengin a lunglenna aphatuom mama a, khophawhlou leh ann leh tui dawnlou in Khupching hagau tawh nuomtah in hun azang khawm uhi.

Khupching Haan: Khupching ang shizou chiengin a haan tungah Ngambawm in Zoujam pa hoi tahtahte hing suon in nitengin a avil zel hi. A han tunga Zoujam pate ana kigu zel a, Ngambawm zong thangpai in koi guh mawng mawng amah chi'n nikhat ana buhta hi. Jankim pawlin Sa-nga nupa ni hing kizawh in tua Khupching haan tungah Zoujampa hoipente ang lou mengmeng ua, a pi Ching thu uh a genkhawm ua, a pi Ching uh lawmpa Ngambawm thu zong agen uhi. Ngambawm in hoitah in ngai lezong a theithei sih hi. Tomkhat zou in a Sa-nga nupate a taimangta uhi. Ngambawm in zong lamdang sa in, a zingni'n a han ching/ngai diingin ang kuonkiata hi. Jankim pawlin tua Sa-ngate nupa ang pei kiata ua, a Zoujampate ang lou kiata uhi. Thakhat thu'n Ngambawm in Sa-ngate manin koi a diinga tua Zoujampate alaw uh amah chi thu ang dongta hi. Sa-ngate'n, "Ka pi Ching in ang sawl hi" achi ua, Ngambawm in, "Koi e na Pi Ching uh?" chi'n adong ta hi. Sa-ngate'n a mintah tah ahil nuomsih ua, "Ka pi Ching tahtah uh" chi'n adawng zel uhi. A tawpna ah Ngambawm zong hing lungthah in Sa-ngate kungah, "Nang gen sih uleh ka'ng tha diing. Hing gen un" chi chiengin Sa-nga nupate zong zau in, "Ka pi Ching Khupching in ang sawl ahi" achi chiengun Ngambawm in Khupching thu tampi dongin Zoujampa hoipente a lawpi a, Khupching kunga a kimu dan uh leh ama zong apei nuom dan hil diingin tua Sa-ngate nupa thu apeta hi. Tuana patin tua Sa-nga nupate tungtawn in Ngambawm khu Khupching tawh ang kithuzah theizelta hi.
Ngambawm Mishi Khuo Ah: Ngambawm in Khupching ngai mama ahiziehin athu zahzah maimai diing hunkhop salou in ama zong mishi khuo a haw diingin Sa-ngate kungah agen hi. Sa-ngate'n, "Ka peina uh keen leh ngaw lah, ling leh khau lah ngentang ahia, kizawh thei sih vai" achi chiengun Ngambawm in zong a ngen tentun a, atawp tawpin Sa-ngate nupa in zong, "Tu'n keen leh ngaw lah a kang leenpi chiengua ka mei ua na kiluoi diingin ka vei uh 'Pit' chi'a kang te chiengua na nui mawngmawng lou diing" chi'n ahilta uhi. Tuachi'n a mei ua kiluoisah in Ngambawm khu mishi khuo ah ang zawpita uhi. Khomuol atun chiengun tomkhat ang khawlpi ua, Sa-ngate nupa'n pumpel lang zuisan in Ngambawm masangah Khupching inn ana tungta uhi. Khupching khu a pasal Ngambawm ngai sengsengin a vul ningniang a, a lung azuon seng ziehin a damthei sih hi. Sa-ngate nupa in Khupching kungah, "Pi Ching, pi Ching, tuni'a ka mi mu khat uh mu lechin na chi na lu damta va" achi ua, Khupching in koi amah chi adoh chiengin a hil nuomsih uhi. Tuabanga ana kichi chi kaal un Ngambawm mishi khuo ang tungta hi. Khupching inn ahing suisui leh Sa-ngate nupa umna gaalmu in tua lang ang zuonta hi. Khupching tawh thakhat thu leh lam-et huoilou pi'n a kimu ua, Khupching in a pasal Ngambawm meel amu chiengin a natna zousie damsiengin nuomsatah in a kinou nouta uhi.

Mishi khuo ah a lawm-le-guol dangte tawh kipawl in, nopthei tah in a kipawl ua, nitaah chiengin meipang ah a houlim zel uhi. Jan ang sawt a ang luo chiengun a lawmte sagu hontang ang suoh zel ua, Ngambawm in zong tua sagu lomtangte amu chiengin kawmsah kawmhang sena'n anei zel hi. Zingkaal chiengin a sagu paite a paina mun chiet uah hing thoutou in mitnuoi kawm in, "Tujan Pu Bawm lupsiet dan lawmlawm" achi zel uhi.

Ni khat, nga beng diing chi'n mishi khote ang taangtawh ua, Khupching leh Ngambawm zong nga beng diingin ang kisata uhi. Lui ang tun chiengun nga ang bengta ua, gote (bamboo leaf) te amu chiengun mishite'n nga chi'n aman zel ua, Ngambawm in nga tahtah amat chiengin mishite'n a deipieh sih uhi. Sun-ann ang neehsawmta ua, mishite'n tua gotete a em chiengun a muinam hiuhiau a, kangtun lou in azol hiuhiau a, nga a em chiengun a kaangtum paipai hi. Ngambawm in nga a em chiengin a muinam hiuhiau a, kangtun lou in azol hiuhiau a, gotete a em chiengin a kaangtum paipai hiin gotete a em chieng a kangtum sah paipai hi.

Ni khat, gamvaah diing chi'n mishi khote ang taangtawh ua, Ngambawm zong gamvaah diingin ang kisata hi. Gam avahna uah Ngambawm zong taang ang pangsahta uhi. A alwmte'n taang ang hawlta vapol ua, "Sa hing tai ei, sa hing tai ei, pu Bawm hoitah in na kiging ou" ang chi zungzungta uhi. Ngambawm zong kihei pelpol a a et kawikawi leh lungmul vom lienpi khat ama langah ang kihuol vengvung hi. Ngambawm in zong tua lungmul vom akhut in ana meehlum pai hi. Lungmul sante ang tai chiengin zong ana meehlum zel a, tuate khu Sasan achi uhi. Taanghawlte ang tun chiengun tua lungmul vompi amu chiengun hanla sa tawh bangtawh a kitehta uhi. Inn ang tu'n ua, Khupching kunga gen diing kaal a ngahla mama uhi. Inn ang tun un Khupching kunga agen chiengun Khupching zong a kiliensah tuom mama a, a pasal thupi asa mama hi. Ngambawm in a sa matte lutang tampi Khupching inn pangah a khai phemphom hi.

Nikhat leuleu, innlam diing chi'n a lawmte ang taangtawh uhi. Sing leh suong a kaikhawm uhi. Sing diingin telawng aphua ua, hoitah a sui in inn lamna in azang uhi. Ngambawm in zong telawng kung honpi khat hiehtan mengmengin inn azuonta hi. A telawng te hoitah a phalhe in asui zol hiuhiau a, Khupching inn diing hoitah in abawlpieh hi.

Tambanga, Khupching leh Ngambawm bangtan amakhat ang kipawl chiengun mishi leh mihing kipawlna ah nawngkaina tampi ang tuohtou touta uhi. A peidan uleh a bawldante uh a kibang thei tahtah sih a, lungsim leh tahsa tahtah in a kipawl theisih ua, anop diing bangtah in nuom asa thei tahtah sih uhi. Tuachi'n Khupching in a pasal Ngambawm kungah, "Bangteng hileh mishi leh mihing kipawl ihia, buoina tampi um ahi chiengin leitung ah va kile kia phot inlen, na voh thau penpen hing gou in. Asa na deikhop na neeh zou chiengin na teipi na lupna tungah a lelam nga in na biching ah na siet inlen, a mongdawn na dip tawh kitanna mun ah na lum in" achita hi. Ngambawm in zong a lawmnu tawh kingai leh ahi diing bangtah a umkhawm nuomta ahi ziehin leitungah ang peita hi.

Ngambawm Shina: Ngambawm inn ang tun chiengin Khupching chidan in avoh thau penpen uh ang gouta a, ann nehkhawmna abawlta hi. A lawm aguolte hamkhawm in Khupching nu-le-pa zong ahan hi. Noptah leh tuitah in pawi abawl ua, nitaah langin ann ahing nekhawm uhi. Ann nehzou in Ngambawm zong a lupna langah hing lutin Khupching chi bangbang in a teipi khu a lupna tung biching ah siet in a zum lang ama langah a ngasahta a, a teipi zum tawh a dip kitangsah in ang lumta hi. Tomkhat zou in a iit mama Khupching hagau mushi a hing lengin tua a teipi kiphuna khu asukhie a, a teipi zong kesuh in Ngambawm dipngeh tah asun pai a, Ngambawm zong shi pai in, Khupching tawh a kizawhta uhi.

Mishi khuo ang tun in hunkhat laia a innlamte thupi asa a, a vompi matte leh a inn ua sa lugu kikhaite amu chiengin lamdang asa mama hi. Khupching kungah, "Tamna sa lugute koimat ahiei? Na inn thupi koi hing lamsah ahiei?" chi'n adong dong maita hi. Khupching in a damlai a mishi khuo ahaw laia abawlpieh leh tuahun laia a samat a ngamat te ahidan ahil chiengin lamdang asa mama hi. A lawmte'n Ngambawm ana theita mama ua, mishi khuo a tun in guolnop pawi thupitah abawl ua, asamat a ngamatte ai in, ton abawl uhi. Tuazou apat in a iit mama Khupching tawh koima khentheilou na gam ah lungkimtah leh nopsatah in a umkhawm ta uhi.