Thanghou leh Liandou

Thanghou leh Liandou Tangthu

Nidanglai in Zou kho khat ah nupa khat ana um uhi. Ta ahing nei ua, amin diingin "Thanghou" ang hisah uhi. Hun bangtan amakhat zou in ta khat ang nei kiata ua, amin diingin "Liandou" ang hisahta uhi. A ta nina uh aneizou sawtlou in a pa un a shisanta hi. Hun bangtan amakhat aum zou nua un hinkhuo hing hamsa in nutateng abuoi thei mama uhi. Tuabanga abuoi lai un a nu uh Sa-nga khat tawh ana kingai nalai hi. A tate zong thudon lou in a lou kuonna ah Sa-nga tawh nuomtah in a kiheel zing ua, a tawpin a nu uh tua Sa-nga tawh a kitaita uhi.

Liandou leh Thanghou te unau lah a naupang mama nalai ua, amau gel a innsung khosah bangma bawl theilou a shi mai diinga aum tah chiengun a Ni un hepi in a inn ah a umpita hi. A gang uh ahileh mihepina neilou khat ana hi laizang hi. Naupangte a inn ua aum apat in niteng phiel in a zi tawh a kihau hau maita hi. Hilezong naupangte umna diing dang um tuonlou ahi ziehin a Ninu un hamsatna tampi kawmkaal ah ang khothei uleh na themkhat khat ang septhei tan uh a innsung
uah a umpi hi.

Hun leh nite hing liem in Liandou te uanu zong themkhat hing khangtou in na semthei simsim in ang umta ua, a gang un inn nasep zousie semsah in a gawt mun mama hi. Tambang pumpum a hing khangkhie in lou gieh thei diing ang hitah un a gang un a inn uah umsah nuom nawnlou in a lou ua kumkhuo a gieh diingin ang sawlta hi. Neeh diing taah diing tah ngel zong a pe tasih hi. Tuachi'n Liendou te unau china diing theilou in lou langah ang khosata uhi. Kum hing kihei in lou a khaichi gate ang um apat in themkhat nuom angsa ua, hilezong pawl hing tah in louma a pieng haiga zousie ang lata ua, a gang un Liandou te unau a diing themkhat zong kheet lou in haiga zousie a pomangta hi. Chimaw sengseng in loulai ah neehthei taahthei sui in amu uleh nekhawm dawnkhawm valiei in hinthei dandan in ang hing vevaw ta uhi.

Hun leh nite hingbei zel in louma a pieng haiga teng banah haichi sang teng zong ang beita hi. Nikhat louma hi in gamsung hileh neeh diing ang muzou tasih ua, agil ulah akiel mama hi. Tai hum kawm leh chimaw kawmkawm a annsang ang sui uleh miim tang leh taang tang khat tuoh ang muta uhi. Amaugel zong neeh diing dang umlou ahi ziehin a miim tang uh hing phalhawm in aban ah a taang tang uh ahing phalhawm kia ua, tuatawh a buuh se niipneep sung uah ang giehta uhi.

A buuh sung ua a giehna uh zanlai in vompi khat in ang beelta a, Liandou te unau tawh kimutuo lou in buuh ning khat tuoh ang ang lumta uhi. Zan hing sawt deudeu in a pang lum tuoh uh ang kibeltuo ta ua, tomkhat ang iimuta uhi. A kinai deudeu chiengun vumpi mul khat Liandou naahko sungah hing lutkha in Liandou in zong zahza saseng in thakhat in ang hahthita hi. A hahthi ang ang kikou khiet leh tua vompi a giehpi pen uh zong di leh zauseng kisa in thakhat a kipeeh in ang zinlen hi. A zinlen na lam ah singbul hiem khat phukha in vompi ana shita hi.

Zingkaal in tua vompi shi Liandoute unau in amuta uhi. Amau gel in zong hun bangtan amakhat sunga a neeh diinguh um chi'n a lungdam mama uhi. Sa sem diing achi uleh hiem leh hei bangma neilou ahi ziehun bangma abawl thei tasih uhi. A tawpna ah Thanghou in zong a nau kungah "Bawi, nang tanah na um inlen, ke'n i Nite kungah temta va kawm vangin, kang tun chiengin sa sem vai in gilva tahin ne vai. Hun bangtan amakhat neeh muongta diing ihi" chi'n a nau a hamuon zou in anau in zong a U thugente zahnuom sa in a U a Nite uh inn a temta kawm diingin ang phal khong khongta hi. Tuachi'n a uta un hing kikhen in Thanghou a Nite kho lang zuon in ang peita a, Liandou in a vom mat uh ana enta hi. Thanghou a nite khuo ang tungta a, a nite inn a hing lut in a temta khat uh a kawm sawm leh a gang in zong bang diing amah chi adongta hi. Thanghou in tua zanlai a asil tuohte uh ahil kim sipsepta hi. A gangpa uh zong hing kipan in a khuo uah hing taangtawh in "Hei, kakhuo katui, Liandoute unau in vompi khat man uh ei, a sa sem diingin hing kisa chiet vuou" chi'n ang ang taangtawhta hi. A kho mipite zousie uh vompi sa po diingin ang kisata ua, Liandoute unau vompi mat khu asa vasem in a sa zousie ava puohmang piehta uhi. Liandou te unau a diing a gilpi chilou bangma dang a nuasie pieh tasih uhi.

Liandou te unau zong da seng kisa in akap kapta uhi. Tuachia datah mai a aka kaa lai un agei ua singtung khat ah va khat hing ham in "Thanghou Liandou tui ah tui ah" chi'n aham hamta hi. Amau unau in zong lamdang sakawm a vaham angai uleh tua vaham in a loudop ua lui a pei diingin asawlta hi. Amau gel zong hing kipan in a vom gil uh puo in lui lang ang zuonta uhi. Lui ang tuntah un chiengkang tawh a vom gilpi ang khuo uleh vompi gilsung dimtah in suong mantam ana umta hi. Tua suong mantamte sawpsing in ang kemta uhi. A gang uh theisah ngam nawnlou in tua suong mantamte zuah theina diing lampi ang suita uhi.

A suong mantamte uleh a khibate uh hausate kungah ang zuata ua, hausapa'n zong lawi leh bawng leh tuzah heizah tampi pie in a gam kimkhat a aat a, tuanah a teengsahta hi. Tuana pat in Liandou te unau ahing hausata uhi. Agam uah a neeh diing uleh a dawn diing uh ki ningching tahin aumta hi. Tuachi'n a tagat uh manghil na diingin Liandou te unau in zong ton ang laah sawmta uhi.

Thanghou leh Liandou in ton la diing chi'n khokiim khopaam te hing kihankhawm zungzung uhi. Liandou te unau in zong a nu uh hing sui in ton siim diingin achielta uhi. A ni leh gang uh zong achiel uhi. Ton hing kipan in zunuom sanuom nee in, neeh diing dawn diing kiching tahin aum hi. Mi ang tunkim tah un a ni leh gang uh zong ang tungta ua, anu uh kisuongla in daipam munkhat ah ana gal-et thaw hi. Tuachi'n Thanghou leh Liandou in anu uh va pui in guolnuom sanuom teng a neehpi uhi. Liandou te unau in lungsim sie neilou tahmai in a nu, a ni leh a gang uh tuhpaal pie in khiba leh aahgie a awsah uhi. Ton alah zou uapat in Thanghou leh Liandou in a gentheina uleh a hamsietna uh manghil kibawl in a nu uh zong a umpi ta uhi. Nuomsatah a khosa in a nu uh a shi in a taangpang uah avui uhi.

Pheisam-nu Thangvil Tangthu

Pheisam-nu Thangvil Tangthu:

"Natang tou luot ka neeh khah zieh amaw, bohbuol khal ga ka neeh khah zieh amaw?"

Nidanglai in Zou kho khat ah pasal hangsan leh sabengmi khat ana um hi. Tam pasalpa'n sa leh nga a beng zing a, innlang ah hunkhop khop ang pozel hi.

Khatvei gampalah ah metang thang ang kamta hi. Vagih, Mengkeng, Aahpa, Vala, etc. chite aman zing a, niteng phiel in a tuohpha gige hi. Tambang in hun bangtan amakhat tuohpha tah in aum hi. Hun bangtan amakhat nua in a thangte ana kivil zel a, a thangte na kisai in a mun ah vamul leh va shisan ana um zelzel hi. Ama zong thangpai mama in thangvil koi ahiei mah chi suikhe diingin ang kithawita hi.

Tua a thangkamte khu Pheisan-nu khatin ana vil zel ahia, a neehmawh leh a mul thang zengzung a a nuasie zing ahi hi. A thangte zong kamkia nawnlou in ana nuasie ahi hi. Pheisam-nu'n thang avil diing chiengin thang tawpna mun ah ata a nuasie zel a, a thangte aban banin ana vil zel hi. A thang tawpna atun chiengin thanga va awhte a ta mu diingin a lamtou zel a, a ta'n zong nui leh laamkawm in anu ana lamdot zing hi. Tuachi'n a thanga awh vate ane zel ua, neeh leh dawn ah atai thei mama uhi. Hun bangtan amakhat tambangin ana khosa uhi.

Thang kampa'n zong bang chileh thangvil pen tawh kituoh thei diing kahiei chia ngaisut in ang kuanbai deuta hi. A kuonbai vangin a thang ana kivil man zel a, a va awhte kisutna nua a vamul leh shisan lum nalaite alap man zel hi. Nikhat thang kampa zong hing kingaisut dengdung in a tawp tawpnah a thangte levil leh tua thang viltu tawh kituoh thei diingin ngaidan ang neita hi. Tuachi'n nikhat a thangte levil diingin a thangkam tawpna munah ang kipat sawmta hi. A thangkam tawpna mun ang tuntah in Pheisam-nu ta ana um hi. Tua Pheisam-nu ta ahileh suong zol sipsep a nakilep in thang tawpna gei ah ana um hi. Thang kampa'n a naiphei leh tua suong zol sipsep pen a naah litlit hi. Ama'n zong lamdang sasim a alaah leh Pheisam-nu ta ahidan ang theita hi. Tuachi'n ama'n zong tua suong zol sipsep (Pheisam-nu ta) khu tun ni ana suota a, Pheisam-nu ta khu ana thatta hi. Tuazou in a thangkam tawpna gei a Pheisam-nu ta athana geilah khat hampa lah a ana kibu a, koi mawng mawng amah chi ngah in ana dap-et ta hi.

Hun bangtan amakhat zou nua in hanglang apat in husa khat hing ging in hoitah in ana endap ta hi. Sawtlou in Pheisam-nu hing dawhtou in a khut langni in thanga va awhte hing tawi in ata mu diingin ang a vate ang laam hi. Kipahtah leh thanuom tah a a nau mu diing ngala kawm a a vate alap vangin a nau in ana paah tasih hi. Amanu'n zong a ta iimu hiva chi'n a khodon tadi sih hi. Hing nai toutou in a ta hoitah a a kimuthei mun ang tun tahin ata phawn sawm a alaam leh laa asah vangin ata ana khophaw tasih hi. Ama zong lungkham in ata umna tangtah in ang zuon a, ata a et leh tun ni ana kisuo a, ana shita hi. A vamat (thang a awhte) te tuol sena a nei in ata angpom in akap kapta hi. "Kata aw hing tou aw, bawi" chi'n akap kapta hi. Daa seng leh beidong seng kisa in a ta thatte gausap na lah hikawm ama vangsietna thuoh zoulou in "Natang tou luot ka neeh khah zieh amaw, bohbuol khal ga ka neeh khah zieh amaw?" chi'n katam alou lou mai hi. A iit mama ata thoidan zoulou in vul ningniang in ata puo in a kholam a zounta hi.

Tami tangthu ang kithei apat in ipu-ipate'n thang avil chiengun athang kamna mun atun masang un husa khattei nei in heem anawl zel ua, thang levil chi mawng mawng a ching ngam nawnsih uhi. Thang a sa leh va awhte khu sapi, gulpi, dawi leh gamhuoite'n ana vilthei zel ziehun a thang kamna atun masang un husa khatvei nivei teitei ana nei zing uhi. Tualeh, thang i levil leh sapi, gulpi, dawi leh gamhuoite tawh kituoh thei chi'n ana levil nuom sih uhi. Tua Pheisam-nu kaatam ang kithei apat ipu-ipate'n vangsie a kisah seng chiengun a china diing theilou in "Natang tou luot ka neeh khah zieh amaw, bohbuol khal ga ka neeh khah zieh amaw?" chi'n ana khuisa uhi. A khietna tahtah ahileh leitung peidan dungzui a peiloute bawlkha a dawisie kausie khat thangpaisah a, tambang vangsietna tuoh kamah china dan ahi hi. Natang aluot chiengin a um in leitung lam a nga hi. "Natang touluot" chi pen leitung peidan ngaina hilou china ahia, a um khah lezong a ne ngam sih uhi. Tuabangma-in, bohbuol zong tualai a tung ahia, phalbi leh phavang lai in asang a kine nalai hi. Khallai in bohbuol aga nawnsih a, aga aum lezong leitung peidan hilou chi'n ipu-ipate'n ana nesih uhi. Tuaziehin "Bohbuol khalga" chi zong ana lipkhap mama uhi.